«Тілден терең теңіз жоқ» атты тіл сайысы.
Мақсаты:
Оқушыларды туған халқының тілін қастерлейтін саналы да парасатты азамат етіп тәрбиелеу. Тілге деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын дамыту. Тіл мәдениетінде, достық қарым – қатынасқа, ой ұшқырлығы мен тапқырлыққа, өз ұлтын сүюге, құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: сайыс сабақ.
Көрнекілігі: рәміздер, кеспе қағаздар, қанатты сөздер
Сабақтың эпиграфы:
Көп тіл білсең көкжиегің кең болар,
Құрметтейді кісі екен деп төрге озар.
Қай елде жүрсең де бұл дұрысы,
Мемлекеттік тілді үйренгенің жөн болар
Барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі.
2.Байқауға қатысушыларды тіркеу.
3.Қазылар алқасын сайлау.
* Сәлеметсіздер ме, құрметті көрермендер! «Тілден терең теңіз жоқ» атты сайысымызға қош келдіңіздер!
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың халқына жолдаған жолдауында «Қазақстан Республикасының болашағы қазақ тілінде» деген болатын. Мемлекеттік тілді үйрену, білу, дамыту – баршамыздың міндетіміз және әркімге де парыз саналады.
Қазақстан жерінде тұратын әр адам Отанын сүю, мәдениеті мен тілін білу және оларды қастерлеу қасиетті борышы екенін сезінуі қажет. Осындай мақсатпен біздің колледж ішіндегі топтардың арасына «Тілден терең теңіз жоқ» атты сайысы ұйымдастырылып отыр.
Олай болса бүгінгі біздің сайысымыздың әділ – қазылар алқасымен таныс болыңыздар:
1.________________________________________________________________
2. __________________________________________________________________
3._________________________________________________________________
4.________________________________________________________________
5._________________________________________________________________
«Тілден терең теңіз жоқ». зияткерлік сайысына қатысушы топтармен таныс болыңыздар:
1._________________________________________________________________
2._________________________________________________________________
ІІ.Негізгі бөлім Таныстыру кезеңі
1. «Зымыран сұрақтар»
2. «Жеті жұрттың тілін біл»
3. «Сөз мәйегі мақал»
4. «Көркем сөз» сайысы.
5. «Жүйрік болсаң, шауып көр»
6. «Ойлы болсаң, озып көр»
ІІІ.Қорытынды бөлім
Жеңімпаздарды марапттау
І.Зымыран сұрақтар.
Мықты болсаң - алдағыны басып оз,
Мықты болсаң – арттағыны жеткізбе.
Мықты болсаң – тайғанама көк мұзда,
Мықты болсаң – бөгеттерді бұзып өт, - деп сайысымыздың бірінші кезеңіне өтеміз.Бұл кезеңде әр топқа 10 сұрақ қойылады. Әр дұрыс жауапқа 1 ұпай беріледі.
І топ
1. Батыр сөзінің синонимін ата? (ержүрек, батыл, жаужүрек)
2. «Ақ киізге көтерді» сөз тіркесінің мағынасы қандай? (хан сайлады)
3. Қазақ тілінде қанша әріп бар? (42)
4. Қазақстан рәміздерін ата. (Ту, Елтаңба, Әнұран)
5. Қолданудан шығып, аз айтылатын сөздер (көне сөздер)
6. Фонетика нені зерттейді? (тіл дыбыстарын)
7. Қазақтың алғаш әліппесін жазған кім? (Ыбырай Алтынсарин)
8. «Жаны зәр түбіне жету» сөз тіркесінің мағынасы қандай? (қорқу)
9. Мағыналары бір - біріне қарама - қарсы сөздер (антоним)
10. Айтылуы бірдей, мағынасы басқа сөздер (омоним)
ІІ топ
1. Қазақстан Әнұранының авторлары кімдер? (Жұмекен Нәжімеденов, Нұрсұлтан Назарбаев)
2. Тіліміздегі сөздердің жиынтығы (лексика)
3. Ел басқару саласындағы ең жоғарғы лауазым? (Президент)
4. Белгілі бір аймақта ғана қолданылатын сөздер (диалект)
5. Дөрекі, әдепсіз сөздер (дисфемизм)
6. Белгілі бір кәсіпке айтылатын сөздердің түрі (кәсіби сөздер)
7. 16 желтоқсан қандай мереке? (Тәуелсіздік алған күн)
8. Мақалды жалғастыр: Тіл тас жарады,....
9. Дулыға, сауыт сөздері қандай сөздер?(көнерген сөздер)
10. Ойды әдепті, сыпайы етіп жеткізу (эвфемизм)
Жүргізуші: Жеті жұрттың тілін біл» кезеңі
Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл – деп кезекті сайысымыздың шарттарымен таныстырайын.
Кезеңіміздің атауын «Жеті жұрттың тілін біл» деп атадық. Мұнда сендерге жұмбақтар жасырылады, ал сендер сол жұмбақтардың шешуін үш тілде, яғни, қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде айтуларың қажет. Бұл кезеңде де әр дұрыс жауап үшін 10 ұпайдан беріледі. Әр топқа 5 жұмбақ жасырылады. Барлықтарыңа табыс тілеймін!
І топ
1. Қабат – қабат қаптама
Ақылың болса аттама. (кітап – книга - book)
2. Көзге көрінбейді, жұтсаң білінбейді. (Ауа – воздух - air)
3. Үнемі ауызда бұлтыңдайды,
Бірақ жұтылмайды. (тіл - язык - language)
4. Әй, керемет бір ит бар
Үй бағады үрмейді.
Аяғы жоқ жүрмейді.
Рұқсатсыз ол иттен
Ешкім үйге кірмейді. (құлып – замок - lock)
5. Бір үйге көзсіз боп кіресің,
Бұл үйден көреген боп шығасың (мектеп – школа - school)
ІІ топ
6. Қалқиып ұзын құлағы
Елеңдеп қорқып тұрады (Қоян - заяц - carrot)
7. Тілден ұшып, құлаққа қонады. (сөз - слова - words)
8. Мұрты бар, иегінде сақалы жок,
Тоны бар, киетін шапаны жок,
Пайдасы үй ішінен табылған соң,
Далаға кіріп шығар сапары жоқ. (Мысық - кот - cat)
9. Қозғалмастан бір елі, күні бойы жүреді. (сағат - часы - Watch)
10. Таңмен көзін ашады, әлемге нұрын шашады. (күн - солнце - Sun)
Сөз мәйегі - мақал
Мақалдың жалғасын табу керек. Әрбір дұрыс жауап 5 ұпай беріледі.
І топқа:
1. Ең тәтті де тіл,… (ең ащы да тіл)
2. Оқу- білім бұлағы, … (білім- өмір шырағы)
3. Өнер алды… (қызыл тіл)
4. Ашу-дұшпан, … (ақыл-дос)
5. Тіл қылыштан … (да өткір)
6. Отан … (оттан да ыстық)
ІІ топқа:
1. Шебердің қолы ортақ,… (шешеннің тілі ортақ)
2. Отансыз адам- … (ормансыз бұлбұл)
3. Ер жігіт елі үшін туады, … ( елі үшін өледі)
4. Мектеп- кеме, … (білім-теңіз)
5. Жақсы жолдас жанға серік, … (жаман жолдас малға серік)
6. Қыз елдің көркі,… (гүл жердің көркі)
«Көркем сөз» сайысы.
Әр топ тілдер туралы дайындап келген өлеңдерін оқиды.
«Суреттер сөйлейді»(тілді қорғау, дамытуға байланысты сурет салу)
«Сөз тапқанға»
1-топ
Ө Қ Т
Бүгін күн қандай?
Сен қайда тұрасың?
Жазда қайда болдың?
Нені жақсы көресің?
Тобфңда қанша оқушы бар?
Қай пән ұнайды?
Досың көп пе?
Сүйіп оқитын кітабың?
Қандай тағам ұнайды?
2-топ
Қай қалада тұрасың?
Кім болғың келеді?
Нені ұнатасың?
Жақсы көретін күнің?
Қандай құсты білесің?
Күз мезгілі ұнай ма?
Сүйікті ісің?
Қандай тағам ұнайды?
Сүйікті пәнің?
Қорытынды
«Өлең сөздің патшасы, сөз сарасы» мәнерлеп оқу
Қорытынды сөз әділқазылар алқасында.
Мұғалім: Тіл жайында толғанбайды кім бүгін?
Тіл жайында үгіттейді кімде-кім?
Сан мың жылдан сарқылмаған бұлағым!
Тілім менің, тілім менің – тірлігім!
«Тіл – байлығымыз, тарихымыз, мәдениетіміз, әдебиетіміз. Тіл – біздің ұлттық намысымыз, арымыз, қорытып айтсақ, барымыз. Тіл мерейі – ел мерейі. Ана тіліміздің мерейі үстем бола берсін!» – дей отырып, бүгінгі сайысымызды аяқтаймыз. Барлық қатысқан оқушыларға алғысымды білдіремін.Осы сайыста сендер өздеріңнің алған білімдеріңді ,өнерлеріңді көрсете білдіңдер.Сайыс болғаннан кейін жеңген де жеңілген де болады.Келешекте білімдеріңді одан әрі шыңдап,биіктерден көрінуге тілектеспін!
3 072
19 870 
