Маалыматты сактоо жана жөнөтүү

Информатиканын алгачкы тарыхы

Маалыматты сактоо

• Маалымат жазуу формасында сактоонун тарыхы кылымдардын тереңинде жатат. Биздин күндрөргө чейин байыркы адамдардын 25-20 миң жыл мурда аскаларга жазган жазуулары, 20 миң жыл мурда сөөккө оюп жазылган ай календары келип жеткен. Жазуу үчүн жыгач, чопо колдонулган.
• Биздин замандын II кылымында Кытайда кагазды ойлоп табышкан. Кагаз Европага XI кылымда гана келип жеткен. XV кылымга чейин каттар, документтер, китептер кол менен жазылган. Жазуу куралы катары куштардын канаттары, кийинчерээк металл калемдер колдонулган, сыя, боёк ойлоп табылган.

Чопо диск. Биздин заманга чейинки XVII кылым. Кристтеги Фрест шаарында табылган. Дисктин эки бетинде тең спираль боюнча жазылган, эмдигиче окула элек жазуулар бар.

Папирус, биздин замандын

I-II кылымдары. Байыркы грек акыны Геомердин «Илиада» поэмасынан үзүндү 

Маалымат берүү

• Адегенде адамдар жакынкы байланыштын каражаттарын пайдаланышчу: тил, угуу, көрүү. Жазуунун өнүгүшү алыскы байланыштын биринчи каражатынын-почтанын пайда болушуна алып келди.
• Маанилүү маалыматтарды тез бериш керек болуп калган учурларда оригиналдуу идеяларды пайдаланышчу. Мисалы, Кавказда от байланышын колдонушканы белгилүү. От менен белги берүүчү эки киши бири-бирине көрүнө турган мунараларда туруп, коркунуч жакындаганда отторду жагып, элге кабар жеткирген.

• Шам (факел) телеграфы. Байыркы Грецияда күндүзү түтүн менен, түнү от менен берилүүчү оптикалык сигнал байланышын пайдаланышкан.

Маалыматты иштетүү

• Эми маалыматты иштетүү каражаттары менен таанышабыз. Иштетүүнүн маанилүү түрү эсептөө болуп саналат. Эсептөө куралдарынын пайда болушу жана өнүгүшү дыйканчылыктын, сооданын, деңизде сүзүүнүн, астрономиянын, адамдардын башка практикалык жана илимий ишмердигинин көп чөйрөлөрүнүн өнүгүүсүнө өбөлгө болгон.
• Адамдын биринчи эсептөө куралы анын манжалары болгонун билебиз. Бул курал дайыма адам менен жүрөт.

Инктердин почта чабарманы. Мындай чабарман жарым километр аралыкты чуркап өтүп, оозеки билдирүүнү жеткизчү. Билдирүүнү тезирээк жеткирүү максатында ал алыстан эле өзүнүн келе жаткандыгын кабрлап, сурнай менен же кыйкырып белги берген.

Чарльз Беббидж жана анын «Аналитикалык машинасы»

• Арифмометр жөнөкөй калькулятор сыяктуу эле эсептөөлөрдү механикалаштыруучу түзүлүш. Адам мындай түзүлүштө эсептөөнү жүргүзүүдө анын ишин озү башкарып, аткарылуучу амалдардын ыраатын аныктап турат.
• 1820-1856-жылдар аралыгында Беббидж программа менен башкарылуучу «аналитикалык машинаны» түзүүнүн үстүндө иштеген. Бул механикалык түзүлүш өтө татаал болгондуктан, долбоор ишке ашырылбай калган. Беббидж өзүнүн мезгилинен ашып кеткен десек болот. Анын долбоорун ишке ашыруу үчүн зарыл болгон техникалык база ал убакта жок эле.

• Эсептөөчү биринчи автоматтын долбоорунун автору Кембридж университетинин профессору Чарльз Бэббидж болгон.

• Чарльз Бэббидждин «аналитикалык машинасы».