Мамлекеттик тил куну.

Кыргыз Мамлекеттик тилинин кънън утурлап =тк=рълг=н « Эне тилим-эне сътъм» аттуу конкурстун сценарийи

Кыргыз Мамлекеттик тилинин гимни ырдалат.

1. Саламдашуу

Бала: Салам айтуу салт эмеспи кыгызда,

Салам айтуу салтынан артык кыргызда.

Саламдашпай салтты бузуп жърб=йлъ,

Ошондуктан салам айтам,

Ушул турган уул - кызга.

Кыз: Салам айтам атаандашка , калыска.

Салам айтам ушул жакын алыска

Таймашыщды к=рс=т= бер атаандаш.

Саламчылар жарайт бизде калыска.

Бала: Ассолому алейкум ага-тууган,

Алдыщарга келдик мына 10 а дан

Ынтымак, тынчтык менен =тк=р=лъ

Капаланып кызуу болбо наадан.

Кыз: Саламыма алик алгын калыстарым,

Саламыма алик алгын атаандашым.

« Арыбагыла! Бар болгула!» деп жър=лъчъ

Саламдашса кыгыз тилде санаалашыщ

Эк==: Арыбагыла жаш жеткинчек балакайлар,

Бар болгула ар дайым эже агайлар

Ар кънъ амандыкта к=ръш=лъ

Анда эмесе колдорду чабыщыздар!

1. Атын коргоо

1) Биз жалынбыз улуулукту сактаган,

Менменсинъъ бизге такыр жакпаган.

Сыйлаганга сый к=рс=тъп ийилип,

Керсейгенге сел болобуз каптаган.

2) Белгини чощ баракка чийип жасап,

Атыбызыды койдук мына « Жалын» деп атап,

Жалындай жаштык кезди текке бербей,

+тк=р=лъ к=щъл менен болбой касап.

3) Биз « Жалынбыз» акыйкаттын кулубуз

Анте албасак анан кантип улуубуз?

« Жалын» с=зъ: ынтымактык,бейпилчилик.

Бул жашоодо эмгек менен улуубуз.

4) Биз « Жалынбыз» келечекти ойлогон.

Тъшт= к=ръп,жалындап бир ойгоном.

Жашайлы деп жаралган сощ дъйн=г=.

1. Тил боюнча буклетти жактоо.

Тилим улук, эч бир==н= алмашпайм.

Тилин сурап, тил ъйр=т деп жалынбайм.

Ата-бабам ушул тилде съйл=г=н.

Ар убакта асыл тутам,ардактайм.

Ушул тилде съйл=й берем танбаймын.

Ушул тилде жазам =мър баяным.

1. Атуулдук ыр

Биз атуулбуз ошол ъчън ырдайлы

Атуул болсок анда карап турбайлы.

Ырым менен дащктаймын эли-жеримди

Ыр,къъ жансын болбосун эч мущ- кайгы

1. Улуттук бий

Маанай жаркып турган кезде бийлейли

Кыргыз бийин комуз къъд= къъл=йлъ.

Кыргыз бийин дащазалап дъйн=г=

Кыргыз бийин мына бъгън бийлейли

1. Улуттук оюндар: Балбан кър=ш

Эр-жигиттин эщ балбаны къч сынашып

Кол толгоп, бутка чалып,бел бурашып

Къчтъъсъ къчъ азын жыгып кетсе,

Эл сър=п балбан атайт чуру-чууланып.

Кыргызым бул оюнга маани берип.

Байыртан аш-тойлордо ойноп келген

Балбандар аты чыгып ,намыс делип.

Чък= оюну

Мал союп , жилигинен чък= алып,

Кыт куюп,жонуп,чаап,търг= салып

Ордо , упай, чебелек деп оюн ойнойт

Эзелтен кыргыз баласы ъйг= салып

Чък=д=н чертмек чертет , сака атат

Кылдаттык менен ойноп к=з карашат

Ордонун мааниси терещ,кыйла татаал

Чък= атып, «хан куну»деп хан талашат.

Тогуз коргоол

Бир нарда,бети оюк,топ кумалак

Эсептеп бирден салат топ кубалап.

Эсепке кылдаттыкка ,амалдыкка

Ъйр=т=т тогуз коргоол чощ кумарлап

Философиялык жагы мыкты оюн.

Жещесищ талдап,ойлоп турсащ оюн

Кыргызым ордро сымал маани берип,

Отуруп ойной берген топтоп болгон.

Жалпы:

Улуттук оюндарга маани берип,

Ърп-адат кылган шаани делип

Оюндун арты менен с=зг= жакын

Оюндун къчъ менен жоону жещип

Кыргызым с=здъ барктаган эл

Кыргызым =здъ марттаган эл

Кылымга жете келген адаттарын

Урпактан-урпактарга сактаган эл

1. Тил ж=нънд= ырларды к=рк=м окуу:

Тилим таза эч бир тилге карматпайм

«Кайда жъс=м кымбат тил!» деп мен мактайм

+з тилимдин кадырына жете албай

+зъмдъ алдап,=здъ кордоп жан бакпайм.

Кыргыз тилим ж=пж=н=к=й билимдъъ

Кыргыз тилим жондон алган жъгъмдъ,

Ушул тилим учкул жана таланттуу

Ушул тилде Манас дащкы угулду.

К=м=к=йг= салып соргон шириндей,

Кыргыз тилим жаздын жыпар гълънд=й.

Кыргыздарым «кыргыз» деген дартына ,

Мър=к жок го кыргызымдын тилиндей.

Бажырасак бар- жогу билинбей,

Бъгън мына кыргыз тилге киринмей

Жашоодогу жарык кънг= тещ келген,

Бир== эле кыргызымдын тилиндей.

1. Улуттук тамактар ж=нънд=: Олобо

Тишке жумшак,тилге таттуу ысылык,

Бирде к==п,бирде кысылып.

Жандык союп,жууп чайкап =пк=сън,

Сътън куюп,оозун бууп бышырып.

Бышкан кезде койсо эгер алдыща,

Кекиртектен кесемин деп жолобо,

Ал анткени эби менен кесилет

Кыргызымдын сый тамагы олобо.

Ж=рг=м

Келин-кызды ж=рг=м тъй деп сынашат,

Ич май- этке ичегини кынаша.т

Даам-татымын кошуп арчындаган,

Ж=рг=м атап, казанга анан салышат.

Бышкан кезде жыты турса бурулдап

Ачка курсак айласыздан курулдаган.

Кесип-кесип,баарысына сунулат

Жеген кезде тилищ турат кыщылдап.

Быжы

Ж=рг=мд=н да быжы жесещ тамшанып,

Кайра-кайра жесем дейсищ каранып.

Жыты,даамы тилди чиркин жарат го,

Оозу-башыщды кечке чейин жалантып.

Жасалышы: жоон ичеги,боор,к=к боор,

Салган кезде даам-татымы аралаш,

Меймандарга койгон кезде алдына,

Жыты уруп турса сонун бышкан аш.

Чучук

Эзелтен кыргыз баласы,

Эт жебей кънъ кечпеген.

Эт тартып,устукандаса,

Ъстън=н чучук кетпеген.

Жылкынын кесип казысын

Ичеги солоп,уч тъйъп

Бышканда к==п барсайып,

Табакка тъш=т кол къйъп.

Аксакал алып тууралайт,

« Ак т=б=л» кылып казысын,

Бир алым кылып таратат,

Отурган элге баарысын.

1. Санат-насыят ырлары

Ата-баба айтканы,

Санат болот турбайбы,

Кызаргандын баарысы

Манат болот турбайбы.

Кылган иштин баарысы

Адат болот турбайбы.

Ошондуктан насаатты,

Ащдап, туюп, билели.

Ата-эне кадырын

К=зъ барда билели.

Агай-эже кадырын

+зъ барда билели.

Бизге берген таалимин

Окуп,угуп съй=лъ.

Жыйынтыктап:

Кыргыз тилим кыргыз ъйд= съйл=нб=й,

Кыгыз тилин кыргыз калды ъйр=нб=й.

Кыргыз тили паспорту жок кыргыздай,

+з ъйънд= =г=йл=нъп жърг=нд=й.

Билбейм неге мынча тилди кыйнадык,

Сындасак да орусчалап сындадык.

Кыргызстан мекеним деп ырдабай,

Киргизия « обший дом” деп ырдадык.

Кыргызчалап съйл=п койсо бир==бъз,

Орусчаны билбейт го деп къл=бъз.

Оо,кыргызым эне тилди сыйлабай,

Элибизге кыйын болуп жър=бъз.

Бът балакет =км=тт=н башталып,

Ураан ырын гимн дешип аткарып.

Орусчалап отчет алып жатканда,

Кыргыз тили босогодон баш багып.

Казак тили босогодон каратпайт,

Башка тилдер ойсоктобойт тарактап,

Кош тил дебей кошуналарга окшоп биз,

Кыргыз тилде жазсак неге жарашпайт.

Кыгыз тилдин келечегин , тагдырын,

Ойлончу =км=т”киргиз” болуп жатпайбы.

Кыргыз тили кылымдардан куралып,

Кыргыз тили бизге жетке уланып,

Манас абам съйл=п келген бул тилде,

Мащкурт болбой сактайлычы сураныч.