Дерс конспекти
Сыныф : 6-В(тувгъан эдебият)
Кечирильген куню 01/10 2020с.
Дерс мевзусы:Э. Селямет «Алтын балта акъкъында масал»
Дерс макъсатлары: талебелернинъ бильгилернини арттырмакъ;
фольклорымызгъа севги ашлав; нутукъ медениетини инкишаф эттирюв; акъикъатлы олмагъа огретмек; ифадели окъув алышкъанларыны пекитюв; талебелернинъ агъыз нутукъларыны инкишаф этмек.
Марифет УОА(познавательные УУД): себеп араштырув багълары ве мантыкъий фикир юрютювни къурмакъ.
Шахсиет УОА(личностные УУД): окъувгъа меракъ, эдебиятымызгъа севги ашламакъ, бильги чокърагына якъынлаштырмакъ, иджаткярлыкъ ишине ихтиядж догъурмакъ, талебелерни бильгиге авеслендирмек.
Коммуникатив УОА(коммуникативные УУД): тюрлю нокътайи назарыны къоймакъ ве тенълештирмек, нетиджесини чыкъаргъандже сечим япмакъ.
Регулятив УОА(регулятивные УУД): янъы окъув вазифелерни ве макъсатларыны мустакъиль шекильде къоймакъ.
Окъутув шекиллери(формы обучения): урок открытия новых знаний
Окъутув усуллары (методы обучения):
Планлаштырылгъан тасиль нетиджелери(планируемые образовательные результаты):
Огренирлер(научатся):талебелер масалынынъ мундериджесинен таныш олурлар, янъы сёзлерни огренирлер.
Дерс донатмасы(оборудование)6 дерслик, презентация
Дерснинъ кетишаты (ход урока)
I.1. Тешкилий къысым(организационный этап)
Нутукъ инкишафы дакъкъасы.
I. Тешкилий къысым.
Оджа:
- Селям алейкум, талебелер.
Талебелер:
-Алейкум селям, оджа!
Оджа:
Кейфенъиз насыл?
Талебелер:
-Пек яхшы.
Оджа:
-Ким бугунь невбетчи?
Талебелер:
-Бугунь Эмине невбетчи.
(Невбетчи ёкъ талебелернинъ сой адларыны айта, оджа джедвельге оларны къайд эте).
Оджа:
-Бугунь афтанынъ насыл куню?
Талебелер:
-БугуньДжума, Октябрьнинъ эки.
Оджа:
-Ким дерсте ёкъ?
Талебе:
-Кадыров Эдем, Гафарова Эмине.
2.Бильгилерини актив акъылларына кетирюв (актуализация знаний)
II.Эв вазифесини тешкерюв
Оджа: бугунь дерсимзнинъ мевзусы Энвер Селяметнинъ «Алтын балта акъкъында масалы». Амма бу мевзугъа кечмеден эвель, кечкен мевзуны къатырлайыкъ. Талебелер, кечкен дерс не акъкъында лаф эттик?
Талебелер:
-Кечкен дерс биз Энвер Селяметнинъ аятынен ве эдебий иджадынен таныш олдыкъ.
Оджа:
-Пек яхшы. Энвер Селям насыл койде догъды?
Талебе:
- Энвер Селямет азретлери, Къырымнынъ Багъчасарай районындаки Чоткъара коюнде догъды (1917 с.).
Оджа:
- Энвер Селяметнинъ энъ мешур эсерлерини айтынъыз? Ве оларнынъ не заман язылгъаныны къайд этинъиз.
Талебе:
- Биринджи шииирлери- 1934сс басылды. 1937с. 2 шиирий масаллар: "Яланджы чобан" ве "Алтын балта акъкъында масал". Бу - шиирий масаллар(шиир киби язылгъан.).
Оджа:
- Энвер Селям языджылыкъ тышында, даа нелернен огъраша эди?
Талебе:
- Энвер Селямет эдебият дюньясына озюнинъ аджайип терджиман олгъаныны да нумайыш япты.
III.Янъы мевзуны анълатув.
1.Проблем суали (проблемный вопрос)
Оджанынъ кириш сёзю.
Бугунь биз Энвер Селяметнинъ «Алтын балта акъкъында масал»ынен таныш олурмыз. Билесизми, балалар, масал - халкъ агъыз яратыджылыгъынынъ бир тюрю. Демек, масал - халкъ тарафындан яратылып, агъыз агъыздан кечип, шимдики замангъадже келип чыкъкъан эсердир.
Масаллар динълейиджилерге, окъуйыджыларгъа мераметлик, адалетлик, инсаниетлик, эйилик кибибчизгилерни ашлай. Масалларны яраткъан адамларнынъ адлары унутылгъан, эсерлерини исе халкъ сакълагъан ве янъы несиллерге еткизген. Бугунь биз таныш оладжакъ масалнынъ муэллифи белли. Бу - Энвер Селяметтир. Бойле масалларгъа эдебий масла дейлер. Балалар, халкъ агъыз яратыджылыгъынынъ даа насыл тюрлерини билесинъиз? (Йырлар, тезайтымлар, аталар сёзлери ве айтымлар, лятифелер, эфсанелер, дестанлар.
Балачыкълар, эсернен таныш олгъанымыздан алдын анълайышлы олмагъан сёзлерни огренийик.
4)Янъы сёзлер устюнде лугъат иши.
тыйнакъ (голь) – озеро
текмелинен (толусынен) - полностью
дерман (илядж) – лекарство
якъалагъан (туткъан) – поймал
Оджа масалнынъ мундериджесини къыскъадан айтып бере: Бир заманлары фукъаре бир адам яшагъан. О, озь куньделигини балтанен тапа экен: дагъда одун парлай экен. Бир кунь балтасы сувгъа тюшти. Озенде сув анасы яшай экен. О, адамны сынап, алтын балтаны чыкъара да, сенъки деп сорай. "Екъ, менъки темірден эди», - деген джевап эшите. Бу адам яланджы дегиль экен деп, онъа эм озюнинъ, эм де, бахшыш оларакъ, алтын балта бере. Шу койде саран бир адам яшагъан. Фукъаре адам сув анасындан бахшыш балта алгъаныны эшитип, озенге барып, эсалет балтасыны ташлай, амма сув анасы оны сынагъан сонъ, не алтын, не де озюнинъ балтасыны берген.
IV. Алгъан бильгилерини пекитюв.
Энди, балалар, келинъиз, бу масалны роллернен окъуйыкъ. Бир талабе муэллиф олур, экинджиси - факъыр койлю, учюнджиси исе Косе сакъал.
Балалар масалны роллернен окъуйлар.
V. Нетидже чыкъарув (подведение итогов).
Оджа:
-Талебелер, дерсимиз сонъуна келе, айтынъыз биз бугунь нени кечтик ве не акъкъынды лаф эттик? Насыл бир муэллифнен таныш олдыкъ?
Рефлексия.
1. Масалда къач къараман иштиракъ это?
2. Олардан ким мусбет, ким менфий?
3. Бу масал бизге нени огрете?
4. Масалны бегендинъизми?
VI. Эвге вазифе
Оджа:
- Машалла, талебелер, пек яхшы джевап бердинъиз. Шимди, дефтерлеринъизни ачып, эв ишини язынъыз. Эвге сизлерге бойле вызифелер оладжакъ:
Масалнынъ мундериджесини язмакъ ве айтып бермек, масалгъа багъышлангъан ресимлер япмакъ.
- Айтынъыз, балалар, биз дерсимизде насыл чалыштыкъ? Менимдже эпиниз пек тырыштынъыз ве баа къазандынъыз. Эр кезге бугунь беш къоям, чюнки дерсте пек гузель чалыштынъыз, меним суаллерге джевап бердинъиз ве бутюн вазифелерни беджердинъиз.Бунунен дерсимизни битиремиз. Сагълыкънен къалынъыз!!!
554
93 075 
