Поурочные разработки уроков родного (татарского) языка в 1 классе

46 нчы дәрес Әлифба (татар теле)

Тема. Тартык [з-з'] авазы һәм Зз хәрефләре. Зз хәрефләрен язу. Максат: [з-з'] авазлары һәм хәрефләре турында мәгълүмат бирү; авазларны ачык артикуляцияли белергә өйрәнү; иҗекләр һәм сүзләр төзергә өйрәтү; уку белү күнекмәләрен камилләштерү; иҗади сәләтләрен ачу һәм үстерү; дуслык хисе һәм хайваннарга сакчыл караш тәрбияләү. УУЭ:
Шәхси: авазларны дөрес әйтү, эшләү төрен сайлый белү
Регулятив: сүзләрне иҗекләргә дөрес бүлү, тартык авазны аеру.
Танып – белү : аваз белән аны белдерүче хәреф арасындагы бәйләнешне аңлау.
Коммуникатив: ишетә һәм тыңлый белергә өйрәнү, сүзлек хәзинәсен баету. Терминнар, төшенчәләр: Сузык аваз, тартык аваз. Басма һәм язма хәреф. Сүзләрне иҗеккә бүлү. Кушылмалар төзү һәм уку. Җөмләләр уку. Сузык авазларны аеру: калын сузык, нечкә сузык. Тартыкларны аеру: яңгырау тартык, саңгырау тартык. Предметара бәйләнеш: әйләнә-тирә дөнья, музыка, сынлы сәнгать. Җиһаз: әлифба, рәсемнәр, кисмә хәрефләр, үрнәк хәрефләр.

Дәрес барышы

1. Оештыру моменты.

Исәнмесез, балалар,

Хәерле көннәр сезгә.

Акыл һәм ачкычлар

Телимен һәммәгезгә.

2. Белемнәрне кабатлау.

− [п] нинди аваз ул? Аның саңгырау пары нинди? Нәрсә ул яңгырау, саңгырау тартык, калын, нечкә сузык аваз?

− “Кул чабу” уенын уйныйк әле. Мин сезгә сүзләр укыйм. Кайсы сүздә [п] авазы була, сез кул чабасыз. Булмаса, чапмыйбыз.

пальто, капитан, алма, кунак, күпер, китап, гер, керпе, урам.

Иҗекләр укыла.

3. Уку мәсьәләсен кую, чишү

− Әлифба дәресендә без нинди уку максатларын үтәп киләбез?

− Әйе, авазларны хәрефләр белән билгелибез.

− Без авазларны нишләтәбез? (әйтәбез, ишетәбез)

− Ә хәрефләрне нишләтәбез? (укыйбыз, күрәбез, язабыз)

- Без бүген сезнең белән яңа хәреф һәм аваз белән танышырбыз.Мин сезгә табышмак әйтәм:

үзе хәреф, үзе сан,

Бик аз була санасаң? (З хәрефе)

- Димәк, без бүген [З] авазын дөрес әйтергә, ишетеп таный белергә өйрәнербез.

4. Физкультминут.

Без әле бераз ардык,

Ял итәргә уйладык.

Башны иябез алга,

Ә аннары − артка.

Уңга-сулга борабыз,

Аннан карап торабыз.

Иң өсләрен сикертәбез,

Кулларны биетәбез.

1 алга, 1 артка сузып,

Күңелле ял итәбез.

Аннары без чүгәлибез,

Тезләрне кочаклыйбыз.

Башны алга яшереп,

Азрак кына “йоклыйбыз”.

Менә ничек ял иттек,

Дәресне дәвам итик.

5. Яңа теманы ныгыту.

Фонетик күнегүләр.

• озынборын ничек безелди? (Без-з-з)

• үрмәкүч оясына эләккән чебен ничек безелди? ( Без–з–з )

• умарта корты синең яныңа килгәч ничек безелди? (Без-з-з)

- Балалар, [З] авазы нинди авазга керә? (Тартык)

- Ни өчен тартык аваз дип уйлыйсыз? (Чөнки аны җырлап булмый һәм зәңгәр төс белән билгеләнгән).

- Игьтибар белән тыңлагыз әле, мин нинди аваз турында сөйлим:

Зәйтүнә - зур кыз дисәң дә

Зәйнәп – зәңгәр күз дисәң дә

Зонтик, күзлек, каз дисәң дә

Бер аваз бар барысында. ([З] авазы)

- Зәйтүнә, Зәйнәп, зур, зәнгәр, зонтик сузләрендэ [З] авазы кая урнашкан?

- Күзлек сузендә [З] авазы кая урнашкан?

- Кыз, каз, күз, аваз сузләрендэ [З] авазы кая урнашкан? (Балалар жавабы )

- Хәзер тактага язылган иҗекләрне укыйк эле (Зә,ЗИ,ЗЫ,ЗУ)

6. Физкультминутка.

- З хәрефен бергәләп зур итеп ясап карыйк(Балалар З хәрефен фигуралардан тезеп ясыйлар)

- З хәрефен пластелиннан әвәлик.( З хәрефен пластелиннан әвәлиләр.)

- [З] авазы кергән сүзләр уйлыйк.(Балалар жавабы)

7. Дәфтәрдә эш

Зз хәрефләрен язу.

8. Ныгыту.

Әңгәмә кору.

- Мин сезгә табышмак әйтәм:

Кыш буе яткан кырларда,

Эрергә вакыт җитте.

Күктә кояш елмая

Бу кайсы вакыт, әйтеп кара! (Яз)

- Язгы табигатьтә нинди үзгәрешләр була? (Бозлар ага, агач яфрак яра, чирәм чыга)

- Уен уйнап алыйк.Ул «нәрсә артык» дип атала. (Уен уйнала)

- Без яз җиткәч нәрсә эшлибез? (Чәчәк, помидор, агач утыртабыз, җир казыйбыз, урамнарны чистартабыз)

Дәреслектәге текстларны уку.

9 . Дәресне йомгаклау.

− [з-з'] нинди авазлар ул? Ни өчен?

Рефлексия.

- Дәрестә ниләр белдек?

Схема буенча сөйлә:

БЕЛӘМ

МИН ИСТӘ КАЛДЫРДЫМ

БУЛДЫРА АЛДЫМ

- Дәрестә нинди авырлыкларга очрадыгыз?

- Сезгә бигрәктә кайсы бирем ошады?

- Дәрес ахырында минем сезнең кәефләрегезне беләсем килә. Кәефләрегез ничек?