Просмотр содержимого документа
«Себеп жана натыйжа байланышы»
Жалпы республикалык тестирлөөгө даярдоо Себеп жана натыйжа байланышы 1-бөлүк
Себеп- кандайдыр бир окуянын, натыйжанын келип чыгышы. Себеп натыйжанын келишин шарттайт. Ал эми натыйжа себептин жыйынтыгы болот. Жашоодо себеби жок натыйжа болбойт. Ар бир иштин же болбосо кандайдыр бир жыйынтыктын себеби болот.
Түшүнүктүү болушу үчүн төмөнкү мисалдарга көңүл буралы Себеп Вирус Тамеки чегүү Алкоголдук ичимдиктер Аба ырайы Стресс Кыймылдын аздыгы
Натыйжа
Оору Өлүм
Ден соолуктан айрылуу
Азыр биргеликте себеп-натыйжа байланышына мисалдарды түзүп, чогуу аналогияларды иштеп көрөлү! Иштөө: чарчоо Ысык: кургакчылык Микроб: илдет Өсүү: сугаруу Жыгылуу: тайгалануу Цунами: жер титирөө Мактоо: кубаныч
Бул жерден эмнени байкадыңар?
Эсиңерде болсун, себеп-натыйжа байланышында ар дайым эле биринчи себеби андан соң натыйжасы келе бербейт. Айрым убакта биринчи натыйжа андан соң себеби келиши ыктымал. Эгерде эталон жуптарда биринчи натыйжа андан соң себеп болсо, варианттардан дагы дал ошондой жуптарды карап белгилейбиз.
1. Сугаруу: өсүү А) азайтуу: көбүрөөк Б) күлүү: какшыктоо В) кургакчылык: ысык Г) Даарылоо: сакаюу Эталон жуптарда биринчи себеп андан соң натыйжа келди. Демек, варианттардан издейбиз. А) вариантында антонимдик байланыш болгондуктан туура жооп боло албайт. Б) вариантында синонимдик байланыш бар. В) вариантында себеп натыйжа байланышы орун алмашып келип к
Эталон жуптарда биринчи себеп андан соң натыйжа келди. Демек, варианттардан издейбиз. А) вариантында антонимдик байланыш болгондуктан туура жооп боло албайт. Б) вариантында синонимдик байланыш бар. В) вариантында себеп натыйжа байланышы орун алмашып келип калган. Туура жообу Г) варианты.
2. Жазалоо: уурдоо А) мактоо: урушуу Б) кемсинтүү: уяткаруу В) мактоо: ийгилик✔ Г) иштөө: айлык
Эталон жупка көңүл бурсак, алгач натыйжа андан соң анын себеби берилген, демек биз варианттардан дал ошондой жоопту табышыбыз керек. А) вариантында антонимдик байланыш болгондуктан туура жооп боло албайт. Б) вариантында синонимдик байланыш бар, Г) вариантында себеп натыйжа байланышы орун алгандыктан туура жооп боло албайт. Туура жооп В) варианты
Бул аналогиялардын жооптору кайсы вариантта катылган деп ойлойсуң?
3. Дарылануу: сакаюу
А) колдонуу : пайдалуу
Б) суктануу: тамшануу
В) уктоо: эс алуу
Г) ырдоо: байлоо
4. Ойлонуу: кайгыруу А) кубануу: күлүү
Б) азайтуу: көбөйтүү
В) достошуу: өчөшүү
Г) күүгүм: караңгы