Социалдык педагогика...

А.Токтогожоеватындагы Көк-Сай орто мектебинин

2019-2020-окуу жылындагы

5-б классынын окуучуларынын тизмеси

Кл.жет: _______Бейшенова С.У.

Тема: «Биздин балдар өспүрүмдөр»

Чогулуштун максаты:

Ата-энелер менен балдардын журуш турушу мүнөзү ж-дө сүйлошүү. Балдардын өспүрүм курагындагы өзгөчөлүктөрү тууралуу билимин кеңейтүү жана өспүрүм балдар менен баарлашуудагы кыйынчылыктардан кантип чыгууга жардам берүү.

Ата-энелерге колдоо иретинде жаш өспүрүмдөр менен өз ара байланышты туура аныктоого, психологиялык-педагогикалык жардамдарды ишке ашырууга боло турган сунуштарды берүү.

Чогулуштун жүрүшү:

1. Киришүү.

Мугалим: Саламатсыздарбы, урматтуу ата-энелер! Бүгүн сиздер менен «Өспүрүмдөрдүн психикалык өгөчөлүктөрү» аттуу тематикалык чогулушун баштайбыз.

Өспүрүм курак деген эмне?

Бул куракта кандай көйгөйлөр болушу мүмкүн жана кыйын абалдан

кантип чыгабыз? деген суроолордун үстүнөн иштейбиз.

« Өспүрүм курак»

Ар бир курак өзүнчө жакшы. Ошол эле убакта, ар бир курактын өзүнчө өзгөчөлүгү, кыйынчылыгы болот. Өспүрүм курак өтө узак убактты камтыган, физикалык өзгөрүүлөр менен мүнөздөлгөн учур. Бул убакытта инсандын тез-тез өсүшү байкалат, бул анын экинчи төрөлүүсү.

Өспүрүм курактын психологиялык өзгөчөлүгү «өспүрүм комплекси» деп аталат, ага төмөнкүлөр таандык:

өзүнүн келбетине башка адамдардын баалашына сезгичтиги;

маанайы бат-бат эле өзгөрүшү:

бир нерсеге өзгөчө көңүл буруусу же кайдыгер болуу;

уялчаактык же ыгы жок ачык-айрым болуу;

башкалар тарабынан баалангысы келүү менен көз карансыздыгын көрсөтүүсү;

авторитеттер, жалпы кабыл алынган эрежелер жана идеалдар менен күрөшүү.

Өспүрүм курак - инсан болуп калыптануусундагы өзгөчө жана эң маанилүү курак.

Өспүрүм куракка кыжырдануу, туталанып, көтөрүңкү кызуулануу мүнөздүү, бул энергиянын жана активдүүлүктүн бири-бири менен кошулуп, өзүн-өзү токтото албай калган учурда, кээ бир керек эмес кылык-жорукка, тартиптин бузулушуна, укук бузууларга жана кылмышка алып барышы мүмкүн.

Класстагы окуя:

6-класстын бир окуучусунун тартиби начар болот. Аны эжекеси тартип сектору кылып шайлайт. Ал бала тартипти карай турган болгондон кийин бир аз болсо да оңолоор деген үмүт менен ошол орунга дайындаган. Бирок бала, өзүн мурункудан да ашык тартип бузуулары көбөйө баштайт. Ага окуучулар нааразы болушуп, эжекесине даттанышат. Окуучулардын баарынын ага карата арызданууларын угуп, ал баланын жини келип кыздарды баш кылып, сөгүп: «шашпа, эшикке чыккылачы, силерди бирден урам, деп ызырынып, эжекесин да укпай, кой-айга келбейт.

Ушул учурда сиз эмне кылат элеңиз?

Талкуу. Ата-энелердин ойлору.

Балаңыздын оройлугуна чыдоо албетте кыйын. Мындайда сокку берүүгө жана ордуна келтирүүгө аракет кыласың. Бирок, бул пайда алып келеби?

-Ата-энелердин жооптору.

Бирок, өспүрүм курак – кандайдыр бир мүмүкүнчүлүгү чектелген курак

эмес. Тескерисинче, активдүү жашоодогу энергиянын кайнап турган курагы.

-Баланы ушул учурда эмне менен алагды кылсак болот?.

Мисалы: (ата-энелердин жооптору) спорт кружокторуна, сабак кружокторуна, физикалык активдештирүү

өспурүм менен сүйлөшүүдө психологдор төмөнкүдөй кеңеш беришет:

Балага эркиндик бергиле. Акырын ойго келиңиз, сиздин балаңыз чоңоюуп калды жана алдыңызда алып кала албайсыз, аны укпоо- өзүңүздүн камкордугуңуздан чыгарып жиберүү;

Баарынан да ата-энелердин өспүрүмгө болгон акыл-насааты аларды нааразы кылат. Баарлашуунун стилин өзгөртүңүз, баа берүүдө алыс болуңуз.

Түшүнүңүз: бала өзүнүн көз карашын билдирүүгө жана жеке корутунду чыгарууга укуктуу;

Компромисске барыңыз. Жаңжал менен эч ким, эч нерсени далилдеп берген эмес: бул жерде жеңгендер болбойт. Ата-эне менен өспүрүм терс эмоцияларга алдырганда, бири-бирин түшүнүү жоголот;

Ким акылдуу болсо, ошол эпке келет. Жалын тез өчөт, эгерде сиз ага отун таштабасаңыз, жаңжалды токтотууда, кимдир бирөө биринчи унчукпай калуусу керек. Өспүрүмгө караганда, чоң адамдар мындайды оңой кылат, анткени өспүрүмдүн психикасы жетише элек. Эсиңизге түйүңүз: өз балаңыздын үстүнөн жеңишке жетишүү, сизге аброй алып келбейт;

Ызалантуу керек эмес. Жаңжалды токтотуп, жаралуу эскертүүлөрдү же эшикти катуу жаап жиберүү менен баланын көңүлүн оорутуп алууга аракет жасабаңыз. Кыйын абалдан татыктуу чыгыңыз.

Урматтуу ата-энелер, мен сиздерге «Сиз кандай ата-энесиз?» деген тести сунуштаймын. Азыр мен сүйлөмдөрдү окуймун жана баллдардын санын айтамын. Эгерде сиздер бул сүйлөмдөрдү тез-тез колдонсоңуздар, анда өзүңүздөргө балл коесуздар, эгерде колдонбосоңуздар, анда балл койбойсуздар.

Тест «Сиз кандай ата-энесиз?»

Башка бирөөнүн баласына кыйкырса болобу? (1 балл)

Өзүңүздүн балаңызга кыйкыра аласызбы? (2 балл)

Башка бирөөнүн баласын ура аласызбы? (1 балл)

Өзүңүзүн балаңызды урасызбы?

Сага канча жолу кайталаш керек? (2 балл)

Мага кеңеш берчи. (1 балл)

Билбеймин, сенсиз мен эмне кылат элем. (1 балл)

Сен кимден ушундай болуп төрөлдүң эле! (2 балл)

Сенин кандай жакшы досторуң бар! (1 балл)

Кана, сен кимге окшошсуң? (2 балл)

Мен сенин жашыңда… (2 балл)

Сен менин таянычым жана жардамчымсың! (1 балл)

Сенин эмне болгон досторуң бар? (2 балл)

Сен эмнелер жөнүндө ойлоносуң? (2 балл)

Сен менин акуулдуумсуң! (1 балл)

Балам (кызым), а сен кантип ойлойсуң? (1 балл)

Бардыгынын балдары балдардай, а сен…(2 балл)

Сен менин тапкычымсың! (1 балл)

Бардык баллдарды эсептеп чыгыңыз. Ошентип, сиз 12-15 балл алган болсоңуз, анда сиз өспүрүмдү сыйлаган болосуз, сиздин мамилеңиз анын инсан болушуна түрткү болот.

16 ден 20 га чейинки балл, өспүрүм менен сиздин болгон мамилеңиздин кыйын абалда экенин мүнөздөйт, анын көйгөйүн билбегенди, өнүгүүсүндөгү жетишпегендикке күнөөнү өспүрүмдүн өзүнө оодаргандык.

Сиздердин активдүү болгонуңуздар үчүн рахмат!

Жыйынтыктоо

Баланын өспүрүм болуп чоңоюуп бараткан мезгилинде, ал гана үчүн эмес, чоңдор үчүн да кыйын, анткени алар менен бирге аракеттенебиз. Алар менен бирге аракеттенген учурда кыйынчылыкка кабылышыбыз таң калыштуу эмес.

Активдүү катышып бергениңиздер үчүн баарыңыздарга чоң рахмат! Биздин жолугушуубуз сиздерге маанилүү болду деп ойлоймун.

А.ТоктогожоеватындагыКёк-Сайортомектебинин 2016-2017-окуу жылындагы2-бклассында

аз камсызболгонщй-бщлёдёгщокуучуларжок

А.ТоктогожоеватындагыКёк-Сайортомектебинин 2016-2017-окуу жылында

2-б классында

Соцжетимбалдаржок

А.ТоктогожоеватындагыКёк-Сайортомектебинин 2016-2017-окуу жылында2-бклассында

Жардамгамуктажбалдаржок

Камкордуктагыбалдар

Кл.жетекчи: Салыбекова А.К.

А.ТоктогожоеватындагыКёк-Сайортомектебинин

2016-2017-окуу жылында2-бклассында

Жарымжетимбалдардынтизмеси

Кл.жетекчи: Салыбекова А.К.

А.ТоктогожоеватындагыКёк-Сайортомектебинин

2016-2017-окуу жылында2-б классынынсоциалдыкпапкасы

Баардыкокуучулар: 23

Кыздар: 10

Балдар: 13

Класс активдери:

Класском: Таалайбекуулу Алишер

Окуу сектору: АкынбеккызыАйжаркын

Тазалык сектору: Насирдинова Алтынай

Спорт сектору: ДщйшенбековКанимет.

А.ТоктогожоеватындагыКёк-Сайортомектебинин2016-2017-окуу жылындагы 2-бклассындакёпбалалуущй-бщлёдёгщбалдардынтизмеси.

Кл жет : _____Салыбекова А.

Сабактын максаты:

Окуучулар кыргыз тилинин улуулугун, корком создорго бай экендигин тушунушот. Ар бир улуттун тарыхы, маданияты, улуулугу эне тилинен байкала тургандыгын баалай билууго багыт алышат. «Онор алды кызыл тил» деген создун айланасында талкуу уюштурулат. Балдар созду барктай билууго, таза маданияттуу суйлоого тарбияланышат. Мамлекеттик тилдин учурундагы кунгой-тескейи жонундо пикир алышат.

Сабактын жабдылышы: Кыргыз тили жонундо жазылган лозунгдар, кыргыз тилиндеги китептер, кыргыз тилинин гиминин тексти

Сабактын журушу:

Онор алды кызыл тил Кеп корку - тил, ойдун корку – соз болот, Кишиде – жуз, жуздун корку – коз болот.

(Жусуп Баласагын)

Кыргыз эли тилге, суйлоо маданиятын артыкча маани берген эл болгондуктан, «онор алды кызыл тил» дешкен. Абалкы учурларда бир создон баш алынып, таап айтылган жуйолуу бир соз менен адамдын башы азатка чыккан. Ошон учун чечендик онор адамзаттын соз онорунун, тил маданиятынын торунон орун алган.

Чечендик онор, ири алды, адамдын туубаса таланттуулугуна туздон-туз байланыштуу, келип, эчен, ар кыл чойродо, ар кандайжагдайда кабылып, озунун логикасын, кучун, тапкычтыгын, акыл таразасын, психологиясын сынаган тынымсыз конугуусунун, изденуусунун, аркасында журо-журо калыптанган.

Демек, кыргыз элинин созу багытталган жакка карата таамай, учкул суйлой билген, суроого так, далилдуу жооп таба алган созмоор адамдары, кептин бурун тандап турмок-турмок ыр ношоруно айланта алган ийри ырчылары, алп манасчылары коп, акылдуулугу, кыйындыгы тилинен чыккан чон чойросу болгондугу анык.

Кыргыз элинде уникалдуу токмолук онордун диапазону абдан маштабдуу. Алсак, импровизациялык онордун кылда чокусу- токмолукко жеткен эл шайырлары омурундо коргон, билген, уккан, туйган, ар нерселерди козунчо эле шыдыр ырга салып ар санат кылып же чон дастанга айлантып салган. Ошентип, коломдуу эпосту бир жолу угуп, экинчи жолкусунда озунчо вариациялап айтып кетуу; Арстанбекче бутундой бир доордун турун (болгондо да ага ошол доордун тарыхын, экономикасын, идиологиясын, урп-адат, салт-санаасын сыйгыза) ушунчалык элестуу, топ, ары таамай кылып ыр менен суротун тартып беру; бар билгенин Токтогул, Барпыча терен философиялык социалдык – турмуштук маанайдагы терме, санат кылып нускалап ырдоо; Женижокчо «Аккан сууну» апталап тогуп тугото албоочу касиет- дал ушул токмолуктун натыйжасы.

Элдик чечендердин асыл сапаты турмуштук ар кыл туйундуу маселелерди туура чечмелей билген акылмандыгы, хандан-бектен кайра тартпаган откурлугу, баарына тен караган калыстыгы ондуу уч сапатынан айрыкча корунгон. Бирок, бардык тарабынан топ келген чечендер эл ичинен сейрек чыккан. Манастын учурундагы Байжигит, Ажыбай, Жаныбек, хандын доорунда (14-15-кк) Жээренче, Алдаркосоо, Акыл Карачач, кийинки кездердеги Тилекмат, Мойут, Сарт, Садыр, Кыдыр акелер, Калыгул, Кокотой, Куйручуктар-ошондой чечендерден.. Мына алар тарабынын айтылган берметтей накыл создор, учкул ойлор, туура жооптор: «Акыл – башта», «Кубат – соокто», «Уят – коздо», «Дуйнодо турмуш – кызык», «Кыял, сана кулук», «Жан – ширин», «Илим – кучтуу», «Уйку – таттуу».

Чечендерге: «Кордук эмне?» - десен, алар: «Орто жашка барганда багы качса, орто жолго барганда аты олсо, карып калган чагында кемпири олсо – ошол кордук» - деп, токтолбой жооп беришкен. Ошентип, чечендер кепти кандай суйлоону жондоп, тилдик каражаттарды так, туура пайдаланууну уйротуп, келегей создорду ондоп айтып, тектеш элдердин создорунон кыргыз тилине кошуп, озулору да жаны создорду жасап, тилдин мол запасын топтоп, биринчи кезекте, тилди байытышты.

Бышыктоо:

Мамлекеттик тил гимни

Созу Сейит Алтымышовдуку

Музыкасы Бакыт Алишеровдуку

Тил жаралып Коко-Тенир танынан, Адамзаттын доолотуно буюрган.

Адам деген туп созунон элимдин,

Кыргыз тили ай- ааламга жанырган

Кайырма:

Кыргыз тили - журогум, Манас ата туу туткан.

Кыргыз тили - Мекеним, Менин олком – Кыргызстан.

Мекен тили – Ата Журттун кареги, Биримдиги, куч – кубаты, тиреги. Мекен тили куттуу кыргыз элимдин, Кокурокто согуп турган журогу.

Кайырма:

Мекен тилин ыйык тутуп сактайлы, Мекен тили - бак талайдын кутманы. Мекен тили – канн – жаныбыз, туубуз, Ата Журттун келечеги, ак таны.

Кайырма:

Уйго тапшырма Мамлекеттик тил гимнин жатка жаттап келуу.