Тәуелсіз Қазақстанның Ата Заңы.

№197 мектеп.

Пән мұғалімі: Айғараева К.М.

Қызылорда қаласы.

І. Сабақтың тақырыбы: Тәуелсіз Қазақстанның Ата Заңы.

ІІ. Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың еліміздің негізгі заңы – Конституция туралы түсініктерін тереңдету.Оқушыларға еліміз қабылдаған Ата Заңды құрметтеуге әрбір жас жеткіншекті өмірдегі өз құқығын, міндеттерін білуге, Ата Заңын сыйлауға, достық қарым-қатынасты қалыптастыра білуге, кез – келген мәселені әділ шешуге, Ата Заңның өмірлік қажеттілігін оқушыларға ұғындыру, түсіндіру, «Конституция», «демократия», «құқықтық мемлекет», «адам құқығы» туралы түсініктерін қалыптастыру.

Тәрбиелік: Оқушыларға Конституцияның баптарына талдау жасата отырып, жас жеткіншекті құқықтық сауаттылыққа, отансүйгіштікке тәрбиелеу.

Дамытушылық: Конституциядағы терминдерге тоқтала отырып, оқушылардың саяси, тарихи көзқарасын қалыптастыру.

ІІІ. Сабақтың көрнекілігі:

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы.

2. Қазақстан Республикасының картасы.

3. Тірек схема.

4. Адам Құқықтарының Деклорациясы.

5. Слайдтар.

ІҮ. Әдісі: Тірек – сызба арқылы түсіндіру.Әңгімелеу, тест әдісі. Өз бетінше қорытынды жасау.

Ү. Түрі: Жаңа білім беру.

ҮІ. Пәнаралық байланыс: Құқықтану.

ҮІІ. Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы. Астана – 2007ж.

2. Қазақстан тарихы. Әдістемелік журнал 09.2006ж. 02.2008ж. 06.2010ж.

3. Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан Республикасының Парламенті» Астана 2000.

4. Елбасы. Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев туралы деректі повесть. Авторы: Геннадий Толмачев. Аударған: Сайын Муратбеков. Алматы 2000ж.

5. ХХІ ғасыр: Әлем саясаткерлері. Н.Ә.Назарбаев туралы Астана 2005ж. «Атамұра» баспасы 2005ж. Редакторы Ә.Пірманов.

ҮІІІ. Сабақ барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2. Үй тапсырмасын сұрау.

3. Жаңа материалды түсіндіру.

ІХ. Үй тапсырмасын тексеру:

1. КСРО қай жылдары өмір сүрді?

2. Қазақстан қай жылы тәуелсіздік алды?

3. Н.Ә.Назарбаев қай жылы қай жерде дүниеге келді?

4. Елбасының қандай әндерін білесіңдер?

5. Елбасы жас кезінде қай жерде жұмыс істеді?

Х. Сабақты қорытындылау:

1922 жылы КСРО құрылып 1991 жылы өмір сүруін тоқтатты.

Қазақстан – Егемен мемлекет.

1986 жылғы Желтоқсан оқииғасы

Экономикасы. Тапқан табысының 1%

1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан өзінің Тәуелсіздігін жариялады.

Тілі, салт - дәстүрі

Н.Ә.Назарбаев – Тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш Президенті

(хронологиялық кесте).

ХІ. Оқушыларды бағалау.

ХІІ. Жаңа материалды оқып – үйрену жоспары:

1. Конституция – еліміздің негізгі Заңы.

2. Қазақстан Республикасы – демократиялық, құқықтық, зайырлы, әлеуметтік мемлекет.

Мұғалімнің кіріспе сөзі: Еліміз тәуелсіздігін алып, алғаш мемлекетіміздің қабылдаған Конституциясы ел дамуының компасы болды. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін Президенттің төрағалығымен Ата Заңды дайындау мақсатында арнайы комиссия құрылды. Ол комиссия 1,5 жыл бойы жұмыс істеді.

Еліміздің тұңғыш Конституциясы 1993 жылы 28 қаңтарда қабылданды. Бұл Конституция 4 бөлімнен, 21 тараудан тұрды. Заман талабына сай Конституция өмір сүруін тоқтатты. Еліміздің 1995 жылы 30 тамызда референдум арқылы бекіткен, жаңа екінші Конституциясы қабылданды.

(слайд арқылы көрсетіледі).

Конституция бойынша Қазақстан Республикасы – Президент басқаруындағы мемлекет. Ал, Президент Ұжымдық мерзімге сайланады.

Қазақстан Республикасының Конституциясы 9 бөлімнен, 98 баптан тұрады.

1-бөлім. Жалпы Ережелер.

2-бөлім. Адам және азамат.

3-бөлім. Президент.

4-бөлім. Парламент.

5-бөлім. Үкімет.

6-бөлім. Конституциялық Кеңес.

7-бөлім. Сот және сот төрелігі.

8-бөлім. Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару.

9-бөлім. Қорытынды және өтпелі ережелер.

Қазақстан демократиялық, зайырлы, құқықтық, әлеуметтік мемлекет деп атап көрсетілген. (слайд түрінде көрсетіледі).

Термин сөзбен жұмыс:

1. Референдум – латынша Referendum, жариялануы тиіс нәрсе.

2. Демократиялық – гректің «демос» - халық, «кратос» - билік деген сөздерінен шыққан. Яғни мемлекеттік биліктің бірден-бір бастауы – халық (3-б,1-т). Біздің қоғамда адамдардың, сөз, ар-ождан, өмір сүру, баспасөз бостандығына мемлекет кепілдік береді.

3. Зайырлы – зайырлы қоғам дегеніміз мемлекеттік саясаттың дінінен бөлектігін білдіреді. Оның мәнісі біздің елде ешбір азамат діни немесе ұлттық тіліне т.б. ерекшеліктеріне байланысты дискриминацияғаұшыратылуына жол бермейді (14-б, 1-т). Кімнің қандай дін түрін таңдаймын десе өз еркі.

4. Құқықтық – кез келген елдің дүниежүзілік қауымдастықтағы алатын орны сол мемлекеттің азаматтарының құқықтық мәдениеттің деңгейімен анықталады. Мемлекет өзінің ең басты байлығы адам және оның өмірі, құқықтары мен бостандығы екенін о баста Конституцияның 1-бап, 1-тармағында жазып қойған.

5. Әлеуметтік – Конституциямызда елдің даму бағытындағы анықтаушы фактор болып табылатын, бұл атрибуттың ерекшелігі – мемлекет аумағында тұратын азаматтардың әлеуметтік – тұрмыстық жағдайын жақсартудағы игі қадамдардың жиынтығы болып табылады.

Тарихқа көзжүгіртсек Қыпшақ халқындағы (Х-ХІғғ) «Клдекс Куманикус» яғни кумандар заңдары, ХҮІ ғ. «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы», «Тәуке хан», «Жеті жарғы» сияқты заңдар жинағы бүгінгі Тәуелсіз Конституциямыздың бастамасы болып табылады. Бүгіндегі құқықтың мемлекет құрамыз деген әрбір адамның өз құқықтарын жете біліп алғаны дұрыс, Заңды аттамай тура жолмен жүріп, еліне қызмет еткен азамат қана арманына жетеді. Сондықтан, Заңды білу – заман талабы.

ХІІІ. Сабақты пысықтау ауызша сұрақ арқылы жүргізіледі:

1. Конституция дегеніміз не?

2. Конституция қанша бөлімнен, неше баптан тұрады?

3. Осы Конституцияның алдындағы Ата Заңның қабылданған уақытын ата.

4. Конституция бойынша Президенттің сайлау өкілеттілігінің мерзімін көрсет.

5. Мемлекеттік биліктің бастауы кім?

ХІҮ. Қорытынды.

ХҮ. Үйге тапсырма: Тәуелсіз Қазақстанның Ата Заңы (оқып, талдап келу). Тестке жауап беру кестені толтыру (үй жұмыс дәптеріне түсіру).