Просмотр содержимого документа
«Тик бурчтуу уч бурчтук»
Саты Токторов атындагы орто мектеби 5-класс Байматова Аксана
Математика
Кол көтөрүп сүйлөө
Бири бирин сыйлоо
Мугалимди сыйлоо
Тартипти сактоо
Сабакка активдүү катышуу
Сабакка кечикпей келүү
Партада түз отуруу
Тазалыкты сактоо
Мугалимди угуу
12-декабрь, Бейшемби,
2019-жыл
2019-жыл
«Аймактарды өнүктүрүү жана өлкөнү санариптештирүү»
жылы
«Жаны технологияларды пайдаланып, сапаттуу билим берүү» жылы
Тик бурчтуу үч буртук.
Катет.Гипотенуза. Аянт
Тик бурчтуу үч буртук. Катет. Гипотенуза. Аянт жөнүндө кеңири түшүнүк алышат.
Мисал келтирүүгө, өз алдынча ойлонууга көнүгүшөт
Бир бурчум тик, экөөсү тар
Тик бурчум 90 0 ка барабар
Тик бурчтуу үч бурчтук деп аталган ушундай үч бурчтук бар.
∟ ВАС ═ 90 0
∟ АВС 0 ,
∟ АСВ 0
Тик бурчтуктун
карама-каршы чокуларын туташтыруучу кесинди
тик бурчтуктун диоганалы
деп аталат
Ал тик бурчтукту эки
барабар үч бурчтукка бөлөт. Бул үч бурчтуктардын бирден бурчу тик бурч болот, ошондуктан мындай үч бурчтуктар
тик бурчтуу үч бурчтуктар
деп аталат.
Тик бурчту түзүүчү үч бурчтуктун жактары
катеттер
деп аталат
Тик бурчка карама-каршы жаткан жагы гипотенуза
деп аталат
Тик бурчтуктун диоганалы аны барабар эки тик бурчтуу үч бурчтукка бөлгөндүктөн, тик бурчтуу үч бурчтуктун аянты тиешелүү тик бурчтуктун аянтынын жарымына барабар
S = ah :2
Бул формуланы төмөнкүдөй түрдө берсе болот:
Тик бурчтуу үч бурчтуктун аянты , анын катеттеринин узундуктарынын көбөйтүндүсүнүн жарымына барабар.
Маселе
Тик бурчтуу Уч бурчтуктун катеттеринин бири 3 см, гипотенузасы андан 2 смге чоң, ал эми 12смге барабар болсо, анын аянты канчага барабар?
Чыгарылышы
Бул үч бурчтуктун гипотенузасы төмөнкүгө барабар:
3см+2см=5см.
Периметр бардык жактарынын узундуктарынын суммасы болгондуктан, экинчи катеттин узундугу:
12см-3см-5см=4см
Демек,үч бурчтуктун аянты:
(3*4):2=6см