Асы? ойындары — ?аза? хал?ыны? ?лтты? ойындарыны? бірі.

Саба? та?ырыбы: Асы? ойындары — ?аза? хал?ыны? ?лтты? ойындарыны? бірі.

                                          Саба?ты? ма?саты: Білімділік: ?лтымызды? негізсіз ?мытылып бара жат?ан ойынын жа??ырту, бабаларымызды? ойыны туралы т?сінік беріп, ?ызы?ушылы? ояту. Дамытушылы?: Асы? ойнату ар?ылы о?ушыларды д?лдікке, мергендікке, ептілікке же?іске деген ??штарлы??а, намыс?ойлы??а, ?ділдікке баулу. Т?рбиелік: О?ушыларды ?лтымызды? ??ндылы?тарын ?астерлеуге баулу, ?аза? хал?ыны? брендттерін са?тап ?лемдік денгейдегі спортты? ойындар ?атарына ?остыру?а ой ту?ызу. Міндет: Асы? ойыныны? барлы? ережелерін, ?ыр – сырларын зерттеп, ізденіс ж?мыс жасап, асы?ты? т?рлерімен ерекшелерін білу. Саба? барысы: I. ?йымдастыру кезе?і А) О?ушыларды? ?йірме м?шелігіне ?абылдау туралы арыздарын алып, ?йрме м?шелерін бекіту ?) ?ажетті ??рал - жабды?тарды та?айындап, олармен таныстыру, психологиялы? ахуал ту?ызу II. Ой ?оз?ау: М??алім: - Асы? туралы не білеміз? О?ушылар: - Асы? - ?аза? хал?ыны? ?лтты? ойыны - Асы? ?аза? хал?ыны?, ырымдарында ?адірлі с?йекті? бірі. - Баласыны? ермегі, ойыншы?ы, с?йікті ойыны бол?ан М??алім: - Асы?ты ойнаса? грыжа ауруы боласы? деп ?ор?ыт?ан шынды??а жанасады ма? О?ушы: ?лтты?ымызды ?мыттыр?ысы келгендер кез келген ?лтымызды? д?ст?рін, салтын, ойынын жаманды??а ырымдап халы?ты оз тамырынан алыстат?ысы келгендерді? ісі б?л! М??алім: - Д?рыс айтасы?, Асылан! - Асы? ойынын не себептен спортты? - олимпиада ойындарыны? ?атарына ?оспай отыр? О?ушы:- Себебі, асы? ойыны ?мытылып, асылын айт?ан себептермен ойын ретінде шеттетілді, Біра? ?азір компьютерді? ойындарымен ойнайтын балалар к?п зиян шегетінін ешкім де айтпайтыны та??аларлы?, а?ай М??алім: - Компьютер ойындары баланы ашуша?, ?атігез, мейрімсіз етеді К?з жанарын б?зады. ?азір екі баланы? бірі к?зілдірік киеді, ал Асы? ойыны б?рын батырларымызды мергендікке т?рбиелеген III. М??алімні? кіріспе с?зі: ?лтты? ойындары к?бінесе ?р халы?ты? ?леуметтік - экономикалы? жа?дайларына, шаруашылы? м?мкіншіліктеріне байланысты ?алыптас?ан. ?аза? хал?ыны? ?лтты? ойындарыны? к?бі таби?и заттармен ойнау?а негізделген. Шаруашылы?ы мал шаруашылы?ына негізделгендіктен ?аза? хал?ыны? ?лт ойындары да осы?ан икемделеді. ?сіресе, ?ойды к?п ?сіргендіктен, балалар ойыныны? к?бі ?ой асы?ымен байланысты болып келеді. Сонды?тан асы? ойындары ?лт ойындарыны? ішіндегі арыдан келе жат?ан к?нелеріні? бірі болып табылады. Асы? ойыны баланы? жастайынан нерв ж?йелерін шы?дап, оларды д?лдікке, ?стамдылы??а, байсалдылы??а т?рбиелейді. М?ндай ?асиеті болмаса, адамда т?зімділік, шыдамдылы? та болмайды. Ондай ?асиеттері болмаса, адам ойында да, ?мірде де к?здеген ма?сатынан шы?а бермейді. Б?л ойынны? е?бектеген баладан, е?кейген к?ріге дейін ойнайтын т?рлері бол?ан. Асы? ойыны, баланы? к?н ?за? ?имылына тигізер ?сері мол. – Ойын барысында: • ж?гіру • ж?ру • иілу • секіру • са?а иіру • к?здеп тигізу • ла?тыру, ату т. б, жатады IV. Асы? атаулары: 1. ??лжа - ар?арды? аталы?ыны? асы?ы 2. Са?а - ар?арды? асы?ы 3.. Жабайт – елікті? асы?ы 4. Асы? - ?ой мен ешкіні? асы? жілігінен 5.. Ш?кімайт - ?озы мен ла?ты? асы?ы

                       V. Асы??а байланысты ырымдар: А. Келініні? ая?ы ауырлап босану?а та?а?анда, енесі не атасы ырымдап асы? жинап ж?реді. Атаны? ??дай ?л берсе деп тілегені. Оны жасырып о?аша келінге сездірмеуі м?мкін. Онда?ы ойлары к?з тимесін, келін аман - есен, босанса екен деп тілек тілеуіні? бір т?сілі. ?. Ер баланы? бесігіне ?ас?ырды? асы?ын, тырна?ын та?уы м?мкін, ауырмасын - к?з тимесін ж?не айбатты, ?айтпас ?айсар, болсын дегені. ?ыз баланы? бесігіне - елікті? асы?ын, ?демі с?лу ел ?ызы?ар к?ркі болсын дегені. Б: Ерте кездегі таби?атты? ?атал, а?дарды? олжа?а о?ай ілікпейтіндігін, а?шыны? адал е?бегі, ер азаматты? ?айраты мен жау ж?ректілігі екендігін жа?сы білеміз. Сонды?тан да а?ны? асы?ы ?адірлі болады. VI. ?она?ымыз а?са?ал - ата ?аба? атаны? ??гімесі: Жылы с?з бен мейірім. «Айналайын» деген ??діретті с?з. Биологиялы?, психиологиялы? ж?не гендік энергия, к?ш - ?уат?а бай екендігін ?алымдар д?лелдеп отыр. ?азіргі т?рбиедегі бала?а дауыс к?теріп с?йлеу, ?рып жібу «?ашы?ты?тан бас?аратын роборт» секілді айт?анымды орындай ?оймады? - деген д?рыс емес. ?аба?пен бас?арып отыр, т?р жылама деген б?йры?тар н?рестеге кері ?сер етеді. Б?тына «памперске» з?рін жина?тауы ананы? ласты?ы. С?би ша?сор?ышта, бо?шы? та емес. Жас аналар?а айтарымыз - н?рестені омырау с?тімен ?оректендір, т?нін таза ?ста, ертегі айтып ?йы?тат, ?н айтып оят. Мейірленген ананы? омырау с?ті н?рестені? т?бетіне ерекше ?сері болады. Ерте?гі азамат еліне, жеріне хал?ына, ту?ан - туысына, досына деген ниеті а?, к??ілі таза болары даусыз. Асы? ойынында асы?ты? берекесі де, басшысы да «са?а». Асы?тарды ат?анда са?амен к?здейді. Бас барма?пен с?? сауса??а ?ысып ?стап жо?ары сілкіп, салма?тап айландырады. Айландырып т?р?ан са?аны са?атты? тіліне ?арсы иіріп атады. Ірі ?рі салма?ты иіріліп тиген са?а асы?тарын бірнеше домалатады. Шебер иіріліп атыл?ан са?а, асы??а тигенде 10 сантиметрден 150 сантиметрге жерге дейін ?шырып жібереді. Асы?ты иіріп таста?анда?ы жатысы бес т?рлі аталады: 1. Е? с?тті т?р?анда?ы атауы «алшы». /барлы?ын бірден ?тасы? / 2. Т??керіліп т?р?аны т?укі /т?уекел ма?анасы/ (т?йкі) 3. Екбетінен жат?аны «б?к» /б?к т?сіп жату/ 4. Шал?асынан т?скені «ішік» /іші к?рініп жатуы/ 5. Егер е?кейіп, т?мсы?ымен тік ?адалса «омпа» / ома?аса ??ла?ан / 6. Таза т?рмай - алшы т?р?аны ?исайып, не т?йкі ?исайып т?рса «?ырта» дау ту?ызатын /?ырынан жату/ деп аталады VII. Ойнату VIII. Же?імпазды аны?тау IX.. ?й тапсырмасын беру: Барлы? асы??а байланысты ?аза? хал?ыны? ма?ал – м?телдерін біліп келу