Этиштин сөз түркүмү катары мүнөздөмөсү

ТЕМА:

Этиштин сөз түркүмү катары мүнөздөмөсү: лексикалык, морфологиялык, синтаксистик кызматы.

САБАКТЫН МАКСАТЫ:

Билим берүүчүлүк: Окуучулар маани берүүчү сөз түркүмдөрүнүн бири сын атооч боюнча алган билимдерин бышыктоо менен этиш сөз түркүмү боюнча түшүнүк алышат. Алардын заттын кыймыл-аракетин билдирээрин жана эмне кылды?, эмне кылып жатат?, эмне кылат? деген суроолорго жооп берээрин үйрөнүшөт.

Өнүктүрүүчүлүк: Окуучулар этиштин морфологиялык жана синтаксистик кызматын түшүнүп, морфологиялык жана синтаксистик талдоо жүргүзүүгө машыгышат.

Тарбия берүүчүлүк:

Топтордо иштөөдө бири-бирин угуп, сыйлап өз ара түшүнүүгө багыт алышат.

ЭТИШТИН ЛЕКСИКАЛЫК МААНИСИ:

Заттын кыймыл-аракетин, ал-абалын билдирет: эмне кылды? Эмне кылат? эмне кылып жатат? эмне кылат? деген суроолорго жооп берет жооп берет.

МИСАЛЫ:

• Тоголок Молдо кедей-дыйкандын үй-бүлөсүндө туулган.
• Музооке Тоголок Молдого комуз үйрөтөт.
• Элдик оозеки чыгармалардан айтып берчү.
• Окуу-жазуу үйрөтчү.

МОРФОЛОГИЯЛЫК БЕЛГИСИ

• Жак мүчөлөр менен өзгөрөт:

барамын, барасың, барат, барабыз, барасыңар, барасыздар,барышат.

• Чак мүчөлөр менен өзгөрөт:

Мен Каныбекти билемин.

Окуучулар ырдап жатышат.

Ал шаарга барчу.

СИНТАКСИСТИК КЫЗМАТЫ

• Этиштер сүйлөмдө баяндоочтук милдет аткарат:
• ЭЭ менен жак жана сан боюнча ээрчишет.

Мисалы: Эмгекти сүйгөндү эл сүйөт. Эл эмне кылат? – сүйөт – баяндооч.

Сүрөттөргө сүйлөм түзөбүз