Диктант т?рлері

АНА ТІЛІ П?НІ БОЙЫНША 1 СЫНЫП?А АРНАЛ?АН ДИКТАНТТАР ЖИНА?Ы

1.С?йлем, с?з, дыбыс, ?ріп. Ба?ылау диктанттары. Алматы. Н?рлан ба??а барды. А?ашта т?р?ан алманы к?рді. Алу?а ?олы жетпеді. А?ашты сілкіледі. Алмалар саулап т?гілді. ( 15 с?з) М?тін неше с?йлемнен т?рады? Екінші с?йлем неше с?зден т?рады? Балалар. ?о?ырау со?ылды.Балалар сынып?а кірді. М??алім келді.О?ушылар орындарынан т?рып с?лемдесті. (11 с?з) ?шінші с?йлем неше с?зден т?рады? Аяз болар алдында. Жа?а ?ана жапала? ?ар жауып ?тті. ?лпілдеп жат?ан ?лпа ?ар аппа? а? к?біктен аумайды. Сезілер –сезілмес сал?ын леп бар. ( 19 с?з) ?лпілдеп- деген с?зі неше дыбыстан т?рады? Асты?.

Комбайн асты? жинап ж?р. Совхоз орталы?ында элеватор бар. Асты?ты элеватор?а тасиды. (11 с?з) М?тін неше с?йлемнен т?рады? Асты?- с?зі неше дыбыстан т?рады?

Футбол. Балалар аула?а жиналды. Екі команда?а б?лінді. Олар футбол ойнады. Бірінші команда же?іске жетті. (13 с?з) Футбол- с?зі неше дыбыстан т?рады?

2. Дауысты, дауыссыз дыбыстар ж?не оларды? ?ріптері. Ба?ылау диктанттары. Ана. ?лемдегі е? ?демі с?з-ана деген с?з. Барлы? тілде б?л с?з ерекше ?адірлі. (13 с?з) Бірінші с?йлемдегі с?здерді? дауысты дыбыстарыны? астын сыз. ??стар ??стар – таби?атты? жанашыры. Оларды? к?бі емшід?рігер т?різді. ?сімдіктерді т?рлі зиян кестерден ?ор?айды. ( 11с?з) Зиянкестерден- с?зінде неше дауысты дыбыс бар?

К?н. К?н-?лкен шар. К?нде айналып ж?ретін планеталар бар. К?н,жер,ауа барлы? халы??а орта?. Бірінші с?йлем неше с?зден т?рады? Т?йе. Т?йе- т?лік басы.Т?йе к?шті? к?лігі. О?ан к?бінесе ж?к артады. С?тінен ш?бат, ?ымыран дайындайды. Ж?нінен жылы киім то?иды. ( 18 с?з) Екінші с?йлемні? дауыссыз дыбыстарыны? астын сыз. Ана. Ана-от басыны? тірегі. Анасы бар ?й-береке. Барлы? ана бейбітшілікті ?алайды. Балаларды? ба?ытты болуын тілейді. Біз ананы сыйлаймыз, ??рметтейміз. ( 19 с?з)

3.?аза? алфавиті. ?здік диктанты. 1.Хат, кітап, ?а?арман, шал?ы, кеме, ащы, та?а.-К?шіріп жазы?дар. ?,к,?,х,ш,щ- ?ріптеріні? астын сыз ж?не олар?а «а» ?рпін ?осып о?ы. 2.Балы?, велосипед, терезе, ж?лдыз, газет,цирк, чемпион. —К?шіріп жазы?дар. Б,в,п,т,ц,ч- ?ріптеріні? астын сыз ж?не олар?а «е» ?рпін ?осып о?ы.

Терме диктант. Марат,?айрат,С?уле, Айг?л, Болат, ?лия, Есен, ?алия, Г?лн?р, Омар, Жамал, Шара, Зейнеп. Кісі аттарын алфавит ретімен теріп жазы?дар. 4.Жуан, жі?ішке дауысты дыбыстар ж?не оларды? ?ріптері. Ба?ылау диктанттары. К?з. К?з болды. К?н суыта бастады.??стар жылы жа??а кетуге дайындалды.Т?рлі ??стар топ-тобымен кетіп жатты. (16 с?з) Екінші с?йлемнен жуан дауыстыларды? астын сыз. 5. Жуан ж?не жі?ішке айтылатын с?здер. Терме диктант. Ата. Айтады ертек жан атам, А? са?алын салалап. ??марымды таратам, Жер мен к?кті аралап. Жуан айтылатын с?здерді теріп жазы?дар. ?же. Мейірімі-жел жібек, К?ндей ысты? ??ша?ы. Ет ж?регі елжіреп, ??лыным деп ??шады. Жі?ішке айтылатын с?здерді теріп жазы?дар. Ана. Келбетінде ?лылы?, Даладан ке? пейілі. Ана деген –жылылы?, Ана деген –мейірім. Жуан айтылатын с?здерді? астын бір рет, жі?ішке айтылатын с?здерді? астын екі рет сызы?дар. Ба?ылау диктанттары. То?ылда?. То?ылда? –орман ??сы.Ол ертеден кешке дейін жем іздейді.Ал т?нде ?ясында тыны?ады. То?ылда? суы?та да бас?а жа??а ?шып кетпейді. (20 с?з) Жуан айтылатын с?йлемді табы?дар. ?й ?ояны. К?тімі жа?сы ?й ?ояндары суы?тан ?оры?пайды. Олар к?ктемде к?жектейді. Ана ?ояндар к?жектерін жа?сы к?теді. Олар к?жектерін бауырына басып жылытады. (19 с?з)

6. Буын. Терме диктант. Жер бусанып,к?к шы?ып, Ары?тарда су а?ты. Б?рлеп ?сіп к?к шыбы?, Ж?тып жатыр шуа?ты. ?ле?нен бір буынды с?здерді бірінші ба?ан?а,екі буынды с?здерді екінші ба?ан?а теріп жазы?дар. ?здік диктант. А?ылыма иемін, Т?ртіпті мен с?йемін. Та?иямды ?олыма ап, ?лкенге бас иемін. ?ле?ді буын?а б?ліп, к?шіріп жазы?дар. К?ру диктанты. Ж?мба?. ?зі тауды? б?ктерінде ?седі, Жа?а жылда ?й т?ріне к?шеді. (Шырша) ( Е.Елубаев) ?зі, ?седі, ?й- с?здері неше буыннан т?рады?

Ба?ылау диктанты. К?з. К?н бірте-бірте суытып келеді. К?ндіз ?ыз?анмен, кешкісін сал?ын.Жапыра?тар сар?айып т?се бастады. Т?скен жапыра?ты жел ?шырады. ( 17 с?з) Сал?ын, жапыра?тар-с?здерін буын?а б?ліп жаз.

7. Тасымал. Дауыссыз дыбыстарды? жуан ж?не жі?ішке айтылуы. Терме диктант. А? мен ??сын даламны? Баурыма балармын. Сезінеді олар да ?ам?орлы?ын адамны?. С.Асанов. Тасымалдау?а болмайтын с?здерді теріп жазы?дар. Дауыссыз дыбыстары ?андай?

Ма?ал.

?лтара?тай болса да, Ата ?оныс жер ?ымбат. Ат т?беліндей болса да, Туып ?скен ел ?ымбат. Тасымалданатын с?здерді теріп, тасымалдап жаз. Дауыссыз дыбыстары ?андай?

Ба?ылау диктанты Айг?л. Айг?лді? анасы д?кенге барды.Д?кеннен алма,алм?рт,ж?зім ?келді. Айг?л алманы? біреуін алды. Оны ?жесіне берді. ?жесі алманы жеді, ра?мет айтты. ( 21 с?з) Алма, алм?рт, ж?зім – с?здерін тасымалдап к?рсет.

8. Заттын атын білдіретін с?здер. С?здік диктант.

Нан, асты?, бидай, егін, егістік,ди?аншы, дала,жер. Абай, Шо?ан, Ахмет, Бауыржан, М?нш?к,?лия, То?тар, Тал?ат, Жамбыл, Ыбырай. Алматы, Шымкент, ?скемен, ?ара?анды, Талды?ор?ан, Тараз, А?т?бе, Астана. К?н, жел, ауа, ?ар, м?з, су, ?ырау, аяз, жа?быр, кемпір?оса?. О?улы?, д?птер, ?алам, сыз?ыш, ?арындаш, ?шіргіш, парта, бор, сынып.

Терме диктант.

Тайла? бірде тай, ла?ты, Менсінбеді кіші деп. Ла? ма?ырап, Айма?ты Жа??ыртты тай кісінеп. Б. Серікбаев. Не? с?ра?ына жауап беретін с?здерді теріп жазы?дар.

Ба?шада.

Ба?ша?а барып, ?ырмызы ?арбыз, Боласы? ?ары?: ?ызы?тай на?ыз К?зінні? жауын ?ыз?ылтым с?біз. Алатын ?ауын, Дорбаны салып, Тамсанар бар ?ыз. ?айтасы? алып. ?. Мырза ?ли. ?арамен жазыл?ан с?здерді теріп жаз ж?не с?ра? ?ой.

Ба?ылау диктанты. ?зіліс. ?о?ырау со?ылды. О?ушылар ?зіліске шы?ты. ?сем мен Анар келесі саба??а дайындалды. Келесі саба?-дене т?рбиесі. Олар дене т?рбиесі саба?ын ?натады. ( 20 с?з) Кім? Кімдер? С?ра?ына жауап беретін с?здерді аны?тап, астын сыз.

Фермада. Колхозда ферма бар. Ферма ?лкен ж?не таза. Фермада сиыр, ?ой, ешкі к?п. Мені? ?жем озат сауыншы.Біз фермада сауыншылар?а к?мектестік. ( 20 с?з) Сиыр, ?ой, ешкі с?здеріне ?андай с?ра? ?ойылады?

9. Бас ?ріптен басталып жазылатын с?здер. Терме диктант. 1. ?шінші класта о?итын- Н?рлан, Екінші класта о?итын –??рман, Бірінші класта о?итын –Н?рман, Бала ба?ша?а баратын-??рбан, Ж?не де бір ?ыз далада т?р?ан.

Кісі аттарын теріп жазы?дар.

2. Москва?а да ?шамыз, ?ша?пенен балалар, Ташкентке де ?шамыз. Жерді? ж?зін аралар. Тува?а да ?шамыз, ??тты болсын мереке, Куба?а да ?шамыз. Батыр ?ш?ыш а?алар. Жер- су аттарын теріп жазы?дар.

Ба?ылау диктанты. ?айы?. К?ктем келді. Ары?тардан су а?ты. Балалар ?айы? жасады. ?айы?ты су?а жіберді.?айы? ж?зе ж?нелді. Балалар ?айы?ты? со?ынан ж?гірді. ( 18 с?з) Кімдер? с?ра?ына жауап беретін с?здін астын сызы?дар.

10.Заттын ?имылын білдіретін с?здер. Терме диктант. К?ктем.

К?ктем келді, ?ар кетті, Тырна к?кте ?ндетті. К?к тор?ын?а оранды, Се?гір таулар с?улетті. Затты? ?имылын білдіретін с?здерді теріп жазы?дар.

Су ішкелі бір ?гіз Барып еді б?ла??а, Ба?алар к?ріп тарба?тап ?ашып шы?ты ар жа??а. И. А. Крылов. Затты? ?имылын білдіретін с?здерді теріп жазы?дар. Ба?ылау диктанттары. ?анатты достар. Балалар т?рлі ??старды біледі. ??стар адам?а к?п пайда келтіреді. Сонды?тан оларды ?анатты достар деп айтамыз. ( 15 с?з)

Бірінші с?йлемнен зат есім мен етістікті тауып, астын сызы?дар.

Алма ба?ында. К?ктемде алма ба?ы ?те с?нді.Алма а?аштары г?лге б?ленеді. Б?лб?лдар шатты? ?нін сайрайды. Балалар алма ба?ына барып,ойнап к?ліп м?з болды. ( 21 с?з) Со??ы с?йлемнен ?имылды білдіретін с?здерді тауып,астын сызы?дар. 11.Заттын сынын білдіретін с?здер. Терме диктант. К?рсе? ?ой Серікті: Келбетті,к?рікті. А?ылды,?нерлі, Таныр е? шеберді. Е.Елубаев. ?андай? с?ра?ына жауап беретін с?здерді теріп жазы?дар.

Ж?н бояу. А? т?бітті к?біне Ашы? к?кке салады. ?ызыл,сары,к?гі де К?зді? жауын алады. Затты? т?сін білдіретін с?здерді теріп жазы?дар.

С?здік диктант. 1.К?шті, т?ртіпті,ажарлы,а?ылды, білімді, білгіш,?демі, ?нерлі, ??ыпты. 2.Т?тті ащы,д?мді,т?щы,д?мсіз,ысты?,суы?,сал?ын, жылы,?атты,ж?мса?. 3.Ашы?,жабы?,жары?,?лкен, кіші, ?зын,?ыс?а,жуан,жі?ішке,биік,аласа.

Ба?ылау диктанттары. Ш?п шабу кезінде. Ке? дала е?бек ??ша?ында.?лкен жолды? екі жа?ында?ы ?алы? ш?п те?іздей тол?иды. Колхозшылар к?к ш?пті шауып жатыр. Олар?а балалар к?мектесіп ж?р. ( 21 с?з) Екінші с?йлемнен сын есімдерді тауып,астын сызы?дар.

То?айда. Балалар то?ай?а барды.То?айда жидек к?п.Олар жидек терді. ?йге к??ілді болып ?айтты. ( 13 с?з) Сын есімдерді тауып,астын сызы?дар.

Бурабай. ?аза? даласыны? е? к?ркем, с?лу жеріні? бірі- Бурабай. Оны? ?сем таби?аты, м?лдір к?лі,ж?пар ауасы адам денсаулы?ы ?шін ?те пайдалы. ( 20 с?з) Бірінші с?йлемнен сын есімді тауып,астын сызы?дар.

12.Затты? санын білдіретін с?здер. Терме диктант. Ж?мба?. Жеті бала жеті т?рлі дауысты Бес жолмен кеп, Бір ?н салып ?ауышты. (Нота) Б.Серікбаев. ?анша? Неше? деген с?ра?тар?а жауап беретін с?здерді теріп жазы?дар.

Бес т?йме бар ??ірде, Екі т?йме же?імде. Т?с ?алтаны т?ймелер ?ос о?ан бір т?ймені. Жапсырыл?ан ?иы?ша- Екі погон иы?та. О. А?ыпбеков. Затты? санын білдіретін с?здерді теріп жазы?дар, олар?а с?ра? ?ойындар.

Бірінші досым-Берік, Екінші досым-Ерік. ?шінші досым-?кен, Т?ртінші досым –Т?кен. Біздер тату ??рбымыз, Жазылмайды ж?бымыз. О.А?ыпбеков. Нешінші?деген с?ра?ына жауап беретін с?здерді теріп жазы?дар.

Ба?ылау диктанттары. Бізді? сынып. Бізді? сыныпта жиырма о?ушы бар. Он парта бар.?р партада екі о?ушыдан отырады. Сыныбымыз ке? ж?не жары?. ( 17 с?з) Сан есімдерді? астын сызы?дар.

Станция. Станция ауылдан он бес ша?ырым жерде.Пойыз са?ат жетіде келеді. О??арбек ?йден са?ат екіде шы?ты. Ол автобуспен станция?а жетті. ( 19 с?з) К?рделі сан есімді тауып астын сызы?дар.

Кино. Біз сыныбымызбен кино?а барды?. Залы ке?, биік екен. Зал?а сегіз ж?з кісі сыяды.О?ушылар он бесінші ?атар?а отырды.Экран ?лкен. Кино екі са?ат ж?рді. ( 24 с?з) Дара сан есімді тауып астын сызы?дар.

13.С?йлем. С?йлемдегі с?здерді? байланысы. М?тін.?айталау.

Наурыз.

Наурыз-к?ктем мейрамы. Ел о?ан са?ынып жетеді. Алтыба?андар ??рылады,?н салынып, би биленеді. ?р т?рлі ойындар ойналады. ( 17 с?з) М?тін неше с?йлемнен т?рады? Екінші с?йлемнен бастауыш пен баяндауышты табы?дар.

?ыз?алда?. ?ар кетіп,жер жылыды.Жазы? даланы ?ыз?алда? жапты.Балалар ?ыз?алда? теруге барды.??лпыр?ан ?ыз?алда?тар жер ана?а с?н берді. ( 18 с?з) М?тін неше с?йлемнен т?рады? ?шінші с?йлем неше с?зден т?рады?

?лы ?стаз. Ыбырай бала кезінен а?ылды, ал?ыр бол?ан.?уелі ауылда, кейін ?лкен ?алада білім алып,?стазды? жолын ?у?ан.Мектеп ашып, ?аза? балаларын о?ыт?ан. (21 с?з) М?тіннен ?андай? деген с?ра??а жауап беретін с?здерді? астын сызы?дар.

Шыны?у. Серік ерте т?рады.Денесін шыны?тырады.Суы? сумен жуынады.Суы? сумен жуыну денсаулы??а пайдалы. ( 13 с?з) Бірінші с?йлемнен бастауыш пен баяндауышты тауып,астын сызы?дар.

Саймандар. Бал?а мен балта-саймандар. Б?л саймандар ?й шаруасына аса ?ажет. Бал?амен шеге ?а?ады.Балтамен а?аш жарады. ( 16 с?з)