План сабакка

жаны теманын кыскача тушундуруу

Суюк заттар-суу спирт бензин сымап ж.б.алар башка заттардан айырмасы формасын сактай албайт,бирок коломун сактай алат.Суюктуктардын молекулалары бири бирине бекем кармала алышпайт.бирок толук «бошотуп» жибербейт.Суунун ичинде нерселерге басым жасалат,ал басым суунун бийиктик денгээлине коз каранды.Суюктуктардагы басымдын формуласы

P=ρgh

Мында ρ-суюктуктун тыгыздыгы h-бийиктик денгээли

Мисалы; 1,5м бийиктиктеги суунун ичиндеги басым P=ρgh=1000кг/м³×9,8м/с²×1,5м=15000Па болот.

Мындан сырткары тыгыздыгы аз болгон суюктуктардын басымы аз болот

Суюктукка (газга) берилген басым суюктук (газ) тарабынан бардык багытка бирдей таралат. Бул Паскаль закону.

Паскаль закону гидравликалык процессте колдонулат.

Суюктуктун салмагынан пайда болгон басым көп учурда гидростатикалык басым деп аталат.

Гидростатикалык басым суюктуктун салыштырмалуу салмагы менен, анын суюктукка матырылуу бийиктигинин көбөйтүндүсүнө барабар.

Эгер суюктуктун салыштырмалуу салмагы болсо, ал тыгыздык “ро” аркылуу га барабар болот. Анда гидросатикалык басым: (3) болот, же формуласында , болгондуктан болот. Бирдиги . Демек, .

Паскаль закону гидравликалык процесстердин иштөөсүндө жана турмушта, мисалы, өсүмдүктөрүн данынан май алганда, жемиштердин ширесин алууда же айыл чарбасында жүндү, чөптү, пахтаны престеп, таңылчактаганда ж.б. кеңири колдонулат.

Көтөрүү күчү. Нерселер абада кыймылда болгонда, кыймылга көрсөтүлгөн каршылык күчүнөн башка да көтөрүү күчү деп аталган күч айрыкча мааниге ээ. Канаттууларды абада кандай күч кармап турат? Бул суроо адам баласын байыркы замандан бери эле кызыктырып, таңкалтырып, ойлондуруп келген. Канаттуулар сыяктуу абада кайкып учуп, алыс аралыктарды аз убакытта өтүү жөнүндө адамдар ойлонуп, жасалма канат жөнүндө кыялданып келишкен. Адам баласынын бул ой тилеги самолётту жасоо аркылуу ишке ашканча көп убакыт өткөн жана көп аракеттер жасалган