Двоичное счисление: конспект урока по информатике

Сандарды бір санау ж?йесінен екінші санау ж?йесіне ауыстыру.  Саба?ты? ма?саты:  Білімділік: О?ушыларды? сандарды бір санау ж?йесінен бас?а санау ж?йесіне  ауыстыру туралы білімдерін ?алыптастыру;  Т?рбиелілік: Жан-жа?ты болу?а, ?з бетімен ж?мыс істеуге т?рбиелеу;  Дамытушылы?: О?ушыларды? есте са?тау ж?не зейіндік ?абілеттерін дамыту,  п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.  Саба?ты? т?рі: Аралас саба?  Саба?та ?олданылатын к?рнекті ??ралдар: компьютер, о?улы?, практикум, та?та.  Саба?ты? барысы:  1. ?йымдастыру кезе?і  2. ?йге берілген тапсырманы тексеру  3. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру  4. Тапсырмаларды орындау  5. Саба?ты бекіту  6. ?йге тапсырма  ?ткен материалды ?айталау с?ра?тары:  1. Санау ж?йесі дегеніміз не?  2. Санау ж?йесін ?андай топтар?а б?леміз?  3. Позициялы? санау ж?йесіні? негізі деп нені айтамыз?  4. Санды екілік ж?йеден онды? санау ж?йесіне ?алай ауыстырады?  5. Оналтылы? санау ж?йесінде санды жазу ?шін ?андай цифрлар ?олданылады?  Жа?а т?сініктер:  Сандарды бір санау ж?йесінен бас?а санау ж?йесіне ауыстыру жиі кездеседі. Санды екілік, сегіздік немесе оналтылы? ж?йелерден онды? ж?йеге ауыстыруды ?арастырды?.  Б?ТІН ОНДЫ? САНДАРДЫ ЕКІЛІК САНАУ Ж?ЙЕСІНЕ АУЫСТЫРУ.  891 2  1 445 2  1 222 2  0 111 2  1 55 2  1 27 2  1 13 2  1 6 2  0 3 2  1 1  (екілік санны? е? ?лкен цифры)  89110=11011110112  ОНДЫ? Б?ЛШЕКТЕРДІ ЕКІЛІК САНАУ Ж?ЙЕСІНЕ АУЫСТЫРУ.  Ауыстыру ережесі. Онды? о? б?лшекті екілік санау ж?йесіне ауыстыру ?шін б?лшекті 2-ге к?бейту керек. К?бейтіндіні? б?тін б?лігін екілік б?лшекті? ?тірден кейінгі бірінші цифры ретінде алып, б?лшек б?лігін ?айтадан 2-ге к?бейту керек. Енді б?л к?бейтіндіні? б?тін б?лігін екілік б?лшекті? келесі цифры ретінде алып, б?лшек б?лігін та?ы 2-ге к?бейту керек. т.с.с  Мысалы:  0,625 * 2=1,250 б?тін б?лігі 1-ге те?;  0,250 * 2=0,500 б?тін б?лігі 0-ге те?;  0,500 * 2=1,000 б?тін б?лігі 1-ге те?;  Со??ы б?лшекті? б?лшек б?лігі 0-ге те? ауыстыру ая?талды.  0,62510=0,1012  А?ыр?ы онды? б?лшекті екілік ж?йеге ауыстыру кезінде периодты б?лшек алынуы м?мкін.  Мысалы:  0,3 * 2=0,6 б?тін б?лігі 0-ге те?;  0,6 * 2=1,2 б?тін б?лігі 1-ге те?;  0,2 * 2=0,4 б?тін б?лігі 0-ге те?;  0,4 * 2=0,8 б?тін б?лігі 0-ге те?;  0,8 * 2=1,6 б?тін б?лігі 1-ге те?;  0,6 * 2=1,2 б?тін б?лігі 1-ге те?; ж?не т.с.с  Жауабы: 0,310=0,0(1001)2  ОНДЫ? САНДАРДЫ СЕГІЗДІК САНАУ Ж?ЙЕСІНЕ АУЫСТЫРУ.  Сандарды онды? ж?йеден сегіздік ж?йеге ауыстыру ?шін екілік ж?йеге ауыстыру ?дісін ?олдану?а болады. Т?рлендіретін санды онды? ж?йені? ережесі бойынша, 7-ден аспайтын ?алды?ын еске са?тай отырып, 8-ге б?леді. Егер алын?ан б?лінді 7-ден ?лкен болса, онда оны да ?алды?ты еске са?тай отырып, 8-ге б?леді. Жа?а б?ліндіні, егер ол 0-ден к?п болса, ?з кезегінде 8-ге б?леді. Б?л 8-ге б?лу процесі алын?ан б?лінді 0-ге те? бол?анша жал?аса береді. Содан кейін, со??ысынан бастап барлы? ?алды?тарды ?атар жазып алу керек.  Мысал.  Жауабы: 891ю=15738.  ОНДЫ? САНДАРДЫ ОНАЛТЫЛЫ? САНАУ Ж?ЙЕСШЕ АУЫСТЫРУ  Онды? сандарды оналтылы? ж?йеге жо?арыда?ы ??сас ауыстырады. Айырмашылы?ы- берілген сан 8-ді? орнына 16-?а б?лінеді.  Мысал. 891 санын онды? ж?йеден оналтылы? санау ж?йесіне ауыстырайы?.. Шешуі:  "11 цифры "оналтылы? ж?йеде латынша В  эрпімен белгінеледі.)  3-ке те? щлдъщ (оналтылъщ санныц ?лкен цифры).  жауабы: 891ю=37Ві6.  САНДАРДЫ ЕКІЛІК Ж?ЙЕДЕН СЕГІЗДІК САНАУ Ж?ЙЕСІНЕ АУЫСТЫРУ  Сегіздік санны? кез келген цифрын жазу ?шін ?ш екілік цифр (триада) ?ажет. онды?тан т?рдендіретін екілік санды о?нан сол?а ?арай ?ш-?штен екілік цифрлар :оына б?леді, м?нда е? сол жа?та?а топта екілік цифрлар ?штен кем болуы м?мкін. Мысалы, 011 екілік цифры сегіздік санау ж?йесінде ?ш цифры болып табылады. Сонан ейін екілік цифрларды? ?рбір тобын кестеде к?рсетілген сегіздік цифр т?рінде жазады.  Екілік ж?йе Сегіздік ж?йе  000 0  001 1  010 2  011 3  100 4  101 5  110 6  111 7  1 101 1110112=15738  САНДАРДЫ ЕКІЛІК Ж?ЙЕДЕН ОНАЛТЫЛЫ? САНАУ Ж?ЙЕСШЕ АУЫСТЫРУ  Екілік санды оналтылы? санау ж?йесіне жо?арыда?ы ??сас т?рлендіреді: ?рбір т?рлендіретін екілік сан о?нан сол?а ?арай ?р?айсысында т?рттен екілік сан бар топтар?а (тетрадалар?а) б?лінеді, ?йткені оналтылы? санны? кез келген цифрын жазу ?шін т?рт екілік цифр ?ажет.  Онды? ж?йе Екілік ж?йе Оналтылы? ж?йе  0 0000 0  1 0001 1  2 0010 2  3 0011 3  4 0100 4  5 0101 5  6 0110 6  7 0111 7  8 1000 8  9 1001 9  10 1010 10  11 1011 11  12 1100 12  13 1101 13  14 1110 14  15 1111 15  11 0111 10112=37В6 Б?л тене-те?діктерді о?ай тексеруге болады.  Мысалы, 10112=1* 23+ 0 *22+1*21+1*2°=1110=В16  САНДАРДЫ СЕГІЗДІК Ж?НЕ ОНАЛТЫЛЫ? САНАУ Ж?ЙЕЛЕРІНЕН ЕКІЛІК Ж?ЙЕГЕ АУЫСТЫРУ  Сегіздік немесе оналтылы? санды екілік сан?а т?рлендіру бастапкы санны? ?рбір цифрын ?ш (сегіздік сан ?шін- триадалар?а) немесе т?рт ( оналтылык сандар ?шін-тетрадалар?а) екілік сандардан т?ратын топтар?а жай ?ана ауыстыру ар?ылы ж?зеге асырылады.  Мысалы: 1238= 001 010 011=10100112, А1716=1010 0001 0111=1010000101112.  Егер ауыстыр?аннан кейін екілік санны? б?тін б?лігі н?лдерден басталса, онда олар алып тасталады. Б?лшек б?лікті? со?ында?ы н?лдермен де тура солай жасайды. Мысалы: 253,А416=001001010011,1011001002=1001010011,1010012.  Жа?а саба??а орындалатын тапсырмалар:  (Практикум) 2.11 - 1,2-сін; 2.12 - 1,2-сін;2.13 - 1,2-сін;2.14 - 1,2-сін;2.15 - 1,2-сін;2.16 -1,2,3,4,5-сін;217- 1,2,3,4,5-сін;2.18 - а,б,в-сын;2.19 - а,б,в-сын; (Окулы? 18-23 беттегі тапсырмалар)  1-н?с?а  1. Онды? сандарды сегіздік санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  а)181,36910; ж)176,52610; 3)700610; и)12510; к)22910;  2. Онды? сандарды оналтылы? санау ж?йесіне ауыстырындар:  а)32210; б)150,700610; в)284,24510; г)42810; д)315,07510;  3. Екілік санды сегіздік санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  а)1Ш01100112; ?)11011010010012; 6)10011010110012;  4. Екілік сандарды кесте бойынша оналтылы? санау ж?йесіне ауыстырынлар:  а)111101100112; ?)11011010010012; 6)10011010110012;  5. Сегіздік сандарды, кестені пайдаланып, екілік санау ж?йесіне ауыстырындар:  а)3248; ?)15768; б)176528; в)1368; г)305078;  6. Оналтылы? сандарды, кестені пайдаланып, екілік санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  а)А5916; ?)8716; б)В68!6; в)С1616;  2-н?с?а  1. Онды? сандарды сегіздік санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  а) 32210; ?)15010; б)283,24510; в)42810; г)315.07510;  2. Онды? сандарды оналтылы? санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  е)18110: ж)176,52610; з)36910; и)125,0; к)22910;  3. Екілік санды сегіздік санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  в)110111110112; г)10101110111012; д)11101111010112;  4. Екілік сандарды кесте бойынша оналтылы? санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  в)1101Ш10112; г)10101110111012; д)11101111010112;  5. Сегіздік сандардьь кестені пайдаланып, екілік санау ж?йесіне ауыстырывдар:  ?)4068; д)1258; е)2278;  6. Оналтылы? сандарды, кестені пайдаланып, екілік санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  г)1?5А16; д)4Б616; е)2СЕ16;  3-н?с?а  1. Онды? сандарды сегіздік санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  л)8810; м)37,2510; н)206Л2510.  2. Онды? сандарды оналтылы? санау ж?йесіне ауыстырындар:  л)8810; м)37,25,0; н)206,12510;  3. Екілік санды сегіздік санау ж?ііесіне ауыстырындар:  е)1001111110111,01112; ж)111010101ІДОШОЬ;  4. Екілік сандарды кесте бойынша оналтылы? санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  І :00100102; ж)10100101,01112; з)10011000,000101012;  5. Сегіздік сандарды, кестені пайдаланып, екілік санау жуйесіне ауыстыры?дар:  ж.668; з)37,258; и)206,1258.  6. Оналтылы? сандарды, кестені пайдаланып, екілік санау ж?йесіне ауыстыры?дар:  кГ9?4016; з)АВСБЕ16; и)1АВС,9В16;  Саба?ты бекіту:  Жа?а саба?ты бекіту с?ра?тары:  Б?тін онды? сандарды екілік санау ж?йесіне ауыстыру ?шін ?андай ереже ?олданамыз? ! Ондык б?лшекті екілік санау ж?йесіне ауыстыру ережесі кандай?  Ка?дай жа?дайда периодты б?лшек алынуы м?мкін?  Онды? сандарды сегіздік, оналтылы? санау ж?йесіне ауыстыру ?шін кандай амалдар орындаймыз?  Сандарды екілік ж?йеден сегіздік, оналтылы? санау ж?йесіне ауыстыру ?шін не істейміз?  ?йге тапсырма: о?улы?та?ы 2.2. та?ырыпты о?у, 18, 20, 22 беттердегі тапсырмаларды  орындау.