Эҙләнеү эше. Ҡыҙыл.

• Ҡыҙыл төстөң ҡулланылышын асыҡлау.
• Ҡыҙыл төҫ менән бәйле лексик берәмектәрҙе, афористик ижад өлгөләрен ,

топонимик атамаларҙы туплау.

1. Фәнни әҙәбиәтте өйрәнеү.

2. Интернет селтәре аша мәғлүмәттәр туплау.

3. Аңлатмалы һәм фразеологик һүҙлектәр менән эшләү.

4. Нығынған һүҙбәйләнештәр, фразеологик берәмектәр, афористик ижад өлгөләренән миҫалдар эҙләү.

5. Әңгәмә.

6. Сағыштырыу методы.(Рус теле).

• Тел берәмектәре (бигерәк тә лексик берәмектәр) аша донъя тел картинаһы барлыҡҡа килә. Донъя тел картинаһының төп төшөнсәләренең береһе булып концепт һанала. Концепт - тел менән мәҙәниәтте бәйләп өйрәнеүсе лингвоменталь берәмек. Концепт аша кешелә туған тел образы һәм уның концептосфераһы барлыҡҡа килә.

Ҡыҙыл төҫ башҡорттарҙың иң яратҡан төҫтәренең береһе. Ҡыҙыл төҫ аша башҡорттар тәүге, иң беренсе, иртә, айырылып торған тигән сифаттарҙы ла белдереү өсөн ҡуллана. Бөгөн дә ҡыҙыл төҫ төрлө мәғәнәлә киң ҡулланыш тапҡан. Шуға күрә лә эҙләнеү эшемде ҡыҙыл төҫтөң ҡулланышына бағышланым һәм “Ҡыҙыл” һүҙенең энциклопедияһын төҙөнөм.

.

Ҡыҙыл эңер

ҡыҙыл олау

ҡыҙыл төҫ киҫәтеү, иғтибарҙы йәлеп итеү төҫө

“ Ҡыҙыл

китап”

ҡыҙыл милли символика

Һығымта:

Тема өҫтөндә эшләү күп ваҡыт талап итһә лә, ҡыҙыҡлы һәм мауыҡтырғыс булды. Эҙләнеү эше барышында башҡорт халҡында ҡыҙыл төҫтөң ниндәй урын биләгәнен асыҡланым. Төрлө һүҙлектәр, ҡулланмалар менән эшләргә, кәрәкле мәғлүмәтте һайлап алырға өйрәндәм.

Йомғаҡлау.

Алда әйтелгәнсә,эҙләнеүҙең маҡсаты ҡыҙыл төҫтөң башҡорт халҡының мәҙәниәтендә ҡулланылышы ине. Ҡыҙыл төҫ ҡанды, утты, көстө, ҡыйыулыҡты күрһәтә. Психологтар әйтеүенсә, ҡыҙыл төҫтө яратҡан кешеләр актив тормош алып баралар, улар власҡа ынтыла, экстремаль сорт төрө менән шөғөлләнә. Матурлыҡты сағылдырғанда ла ҡыҙыл төҫтө ҡулланалар: алма кеүек бешкән сағым, сейә кеүек ҡыҙыл ирендәр, йөҙө алһыуланып тора, ҡыҙыл сырайлы һ. б. Бәлки шуға күрә лә ҡыҙыл йөрәк мөхәббәт символы булып иҫәпләнәлер .

Ҡулланылған әҙәбиәт.

• Гринев-Гриневич С. В., Сорокина Э. А., Скопюк Т. Г. Основы антропо-лингвистики (к лингвистическим основаниям эволюции мышления): Учебное пособие. М., Издательский центр "Академия", 2008. 128 с.
• М.И.Баһауетдинова.Башҡортса-русса этнокультурологик лексика һүҙлеге. 2–се баҫма, яңыртылған. Өфө: Китап, 2012. – Һүрәттәре менән 148 бит.
• Давлетбаева Р.Г. Лингвокультурологический словарь. Диалог русского и башкирского языков и культур. – Уфа: Китап, 2003. – 160 с.
• Кусимова Т., Бикҡолова С. Башҡорт исемдәре. – Өфө: Башҡортостан “Китап” нәшриәте, 2000. – 176 б.
• Сәмситова Л.Х. һ.б. Башҡорт фольклоры концептосфераһы. Лингвокультурологик һүҙлек. – Өфө: Китап, 2013. – 492 б.
• Суфьянова Н.Ф., Сиразитдинов З.Ә., Ураҡсин З.Ғ. Башҡорт теленең аңлатмалы һүҙлеге. Өфө: Китап, 2011. – 336 бит
• Ураҡсин З.Ғ. Башҡорт теленең фразеологик һүҙлеге. –Яңыртылған, 2–се баҫма. Өфө: Китап, 2006. – 344 бит.
• Һаҙыева Р.Н. Башҡорт теленең этнолингвистика һүҙлеге / Яуаплы мөх. З.Ғ. Ураҡсин. – Өфө: Китап, 2002. – 176 б.
•  

Һау булығыҙ!

Иғтибарығыҙ өсөн рәхмәт!