СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Хлебороб и поэт

Нажмите, чтобы узнать подробности

Материал к уроку о поэте-песеннике Фадееве Леониде Федоровиче.

Просмотр содержимого документа
«Хлебороб и поэт»

«EXCELSIOR - 2012»

ЧĂВАШ ЧĔЛХИПЕ ЛИТЕРАТУРА секцийĕ

Леонид Фадеев=н – юр=ё=-с=в=ё=н – пурн=ё\пе пурн=ё\пе пултарул=х\.

Спиридонова Наталья Сергеевна,

Полякова Татьяна Юрьевна, Муркаш район\нчи «Шомикри п\т\м\шле п\лъ паракан т\п шкул» МБВУ, 8 класс

+сл=л=х ертъёи:

Ямангеева Галина Геннаьевна, Муркаш район\нчи «Шомикри п\т\м\шле п\лъ паракан т\п шкул» МБВУри ч=ваш ч\лхипе литературине в\рентекен

Кърт\м

Т=ван ен – т=ван к\тес. Т=ван ен\н палл= ёыннисем. Пир\н т=р=хри палл= ёынсечен п\ри в=л – Фадеев Леонид Федорович.

Т=ван ен культурине в\ренн\ май хам=р т=р=хрии палл= ёынсем ёинчен нумайрах п\лес тесе хам=р ума т\ллев лартр=м=р. Ёак т\ллеве пурн=ёлама Фадеев пурн=ё\пе, пултарул=х\пе палашма пуёлар=м=р. Нумай ёул хушши шкулпа ёых=ну тытса уроксем, т\л пулусем , Фадеев с=ввисене вулакансен конкурсне ирттеретп\р. Ун=н с=ввисем т=р=х хывн= юр=сене учительсемпе ачасем хавхалансах в\ренеёё\, пултарул=х конкурс\сенче сцена ёинчен ш=рантараёё\. Леонид Фадеев хавхалансах шкулти т\л пулусене ёърет, х=й\н ё\н\ с=ввисемпе паллаштарн= май ачасене те с=в= ёырма хавхалантарать. Ёав т\л пулури калаёусемпе, интервьюсемпе ус= курса ун=н пурн=ё\пе, пултарул=хне паллашасси, унпа пыс=к аудиторине паллаштарасси пулч\ пир\н т\пчев т\ллев\.

Т\пчев япали (объекч\): Л.Фадеев=н с=вви-юрри.

Т\пчев меслеч\сем: Юр=ё=-с=в=ё=н пурн=ё\пе пултарул=х\пе паллашасси.



Т\п пай

Леонид Фадеев – палл= общество деятел\, ялхуёал=х темипе ёырн= монографисен автор\, ёав в=х=трах поэт та, педагог та, музыкант та.

Кирек =ёта, кирек кам пулса \ёлесен те Леонид Федорович х=й ё\р \ё\н =сти пулнине, ял ачи пулнине манман.

Леонид Фадеев – ахаль с=в=ё мар, в=л – юр=ё=-с=в=ё. Ун=н кашни с=вви юр= пек ян=рать.

Сар хěвел, сар хěвел

Ăшăтсассăн ёěре,

Агроном утса тухрě хире.

Ěё шавне тăнласа,

Халь чěри ун юрлать,

Ёураки ёитнипе савăнать.

 

Вăш та вăш ёил вěрет,

Ёил вěрет кăнтăртан;

Тыр вырма вăхăт ёитрě, тăван,

Агроном халь сăнать

Ылтăн тумл= хире -

Тăри евěр юрлать чун-чěре.

Тăп тулли пучахсем

Пуё таяёёě вăрах:

"Ан ёъреччě пěччен те хăрах".

Аякран-аякран

Ёепěё юрă килет,

Агроном кăмăлне вăл ёěклет.

Ăнса пулнă тыр пул,

Куё тулли, куё тулли,

Янăрать, илěртет хěр кулли.

Сукмакпа утнăёем

Пěр илемлě ирпе

Вăл тěл пулчě те утр\ хěрпе...

Фадеев с=ввисене пир\н талантл= композиторсем Юрий Мясников, Юрий Жуков, Юрий Кудаков, Анатолий Никитин тата ытти те вуншар-вуншар юр= хывн=.

Леонид Федорович Фадеев 1938 ёулта Шупашкар районе к\рекен Ат=льял ятл= пыс=к мар ялта ёуралса ъсн\. Пит\ йыв=р в=х=тра иртн\ ун=н ачал=х\. Тискер в=рё= =на ашш\с\р т=ратса х=варн=. Ун=н ашш\, Федор Григорьевич, 1942 ёулта, феврал\н 16- м\ш\нче ним\ё фашисч\семпе к\решсе патт=рр=н пуёне хун=. Леонидпа пичч\шне, Анатолие, ам=ш\, Анастасия Тимофеевна п\чченех п=хса ёит\нтерн\. Ам=ш\ май ёитн\ таран ыв=л\сене в\рентме т=р=шн=.

Пулас поэт малтан Анат К\нер шкул\нче в\ренсе в\там п\лъ илн\. Ун хыёё=н Шупашкарти совпартшкулта агроном-организатор \ёне в\ренн\. Каярахпа тата Шупашкартах ялхуёал=х институт\нче в\ренн\, асл= п\лъ илн\, =ста агроном пулса т=н=.

М\н п\ч\крен Леонид ё\р \ёне юратн=. +на «Волга» колхоз ертъёине суйлаёё\. Кайран совхоз директор\ те пулать. 20 ёула ях=н Муркаш район\нчи ялхуёал=х управлений\н т\п агроном\нче в=й хурать. +ста агронома Шупашкара, ялхуёал=х министерствине \ёе илеёё\. Унта в=л ерсе пыракан агроном та, министр ёум\ те пулса \ёлет.

В=л ёамр=клах с=в= ёырма юратн=. Леонид Фадеев=н к=м=л\ яланах к\в\-ёем\ еннелле турт=нн=. В=л шкулта в\ренн\ чухнех хуткуп=с тытма юратн=, май\пен х=й т\лл\нех юр= тата таш= ёеммисем калама х=н=хн=. Юр= текен асамл= япала ик\ пайрпн т=рать: с=ввинчен тата к\ввинчен. В\сем п\р-п\ринпе пит\ тач= ёых=нн=.

Ун=н чун\нче чар=на п\лми тен\ пек сар кай=к юрлать, куккук\ те ав=тать, т=рий\ те хир к\ввине ш=рантарать. Ёапла вара пир\н Леонид Федорович ерипенех асамл= поэзии т\нчине к\рсе каять, унта ёунат сарать.

Ун=н хайлав\сем т=т=шах хаёатсенче пичетленн\, с=ввисем т=р=х юр=сем те хывн=. П\ри в=л – Маргарита Туринге репертуар\нчи «Ч\ререн юратат=н пулсан», ыттисем –Рена Грачев=н репертуар\нчи «Агроном утса тухр\ хире», «Пур=нар-и, тус=м, юратса», «Каё пулсасс=н яланах ёапла», Виталий Гордеев репертуар\нчи «Манаймаст=п ё\м\рт ёеёкине» тата ытти те.

Леонид Фадеев - т=ван ял, т=ван уй-хир юр=ёи. Ёавна эпир ун=н ытарайми хитре «Сар= тул=, хумхансам», «Ялах, хирех юратр=м эп», «Агроном утса тухр\ хире» тата ытти с=ввисенче пит\ уё=мл=н куратп=р.

Пурн=ё илемне, ёут ёантал=к тех\мне, Ё\р-аннем\ре ырласа, пир\н талантл= поэт=м=р сахал маар с=в=-юр= ёырн=. «Ё\р анне», «Ёуркунне», «Ёу кун\», «К\рхи с=нсем», «Х\ллехи ъкерч\ксем», «Пилеш\м», «Хирти чечексем», «Шур= хур=н», «Ё\р турт=м\» с=ввисене пал=ртас килет.

Ак= м\нле хитре те с=нарл= ёырать Ё\р-анне илем\, ун=н пуянл=х\, ун=н те тех\мл\х\ ёинчен х=й\н «Ё\р турт=м\ с=ввинче»:

Килсе ёусасс=н =ш= ёум=р

Куё ум\нчех ё\р ч\р\лет.

Улма пахчи те шур= шуп=р

Туй пикисем пек п\ркелет.

К\р еннелле пучах тулсасс=н,

Сар тин\с вылятсан хумне.

Ялти этем п=хать хавасс=н

Телей сунан тыр-пул ёине.

Леонид Фадеев с=ввисенче – ё\р еннелле ус=нса т=ракан пучах сулмакл=х\, хал=х пълмине к\н\ ылт=н тыр= м=наёл=х\.

П\т\млетъ

С=в=ё-юр=ё=н х=й\н к\некисемс\р пуёне Леонид Фадеев пултарул=х\пе пурн=ё\ ёинчен, юрри-с=вви ёинчен ятарл= тишкерн\ \ё тупаймар=м=р,(в\сем малалла пул\ё-ха), ёав=нпа та эпир хам=р т\пчен\ \ё\н хак\ пуласса шанатп=р. Пире ёълерех ас=нн= тема ч=ннипех те интереслентерсе яч\, ыттисемш\н те к=с=кл= пулас пек туй=нать. Леонид Фадеев с=вви-юрри т=р=х татах та юр=сем =сталасса шанас килет.

Юлашкинчен к\ске п\т\млетъ т=ватп=р. Леонид Фадеев- талантл= поэт та палл= ё\р \ёчен\. Ун=н тыр-пул туса илес \ёри ёит\н\в\сене пал=ртса, =на Ч=ваш Республикин тава тив\ёл\ агроном\ хисепл\ ят пан=.

Литератур=ри ёит\н\в\сене шута хурса, =на Ч=ваш Республикин писательсен Союзне, П\т\м т\нчери писательсен Союз\н п\рлеш\в\н членне илн\.

Ытарайми хитре с=вви-юррисемш\н Ч=вашсен Республик=ри Алексей Талвир яч\лл\ литература премине илме тив\ёл\ пулн=. Ун=н ёунатл= таланч\ вулакансене т=ват= к\неке парнелен\: «Пур=нар-и, тус=м, юратса», «Пурн=ё ёул\», «Пурн=ё илем\» тата «Юрату юрри юхт=р ялан». В\сене вулакансем пит\ юратса к\тсе илч\ё.

Литература



  1. Фадеев Л.Ф. Пур=нар-и, тус=м, юратса. С=в=семпе юр=сем. Шупашкар, 1998.

  2. Фадеев Л.Ф. Пурн=ё ёул\. С=в=семпе юр=сем. Къкеё,2001.

  3. Фадеев Л.Ф. Пурн=ё илем\. С=в=семпе юр=сем. Шупашкар, 2007.

  4. Фадеев Л.Ф. Юрату юрри юхт=р ялан. С=в=семпе юр=сем .Шупашкар, 2010.




Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!