КИМы по башкирскому языку

“Яңынан мәктәпкә” бүлеге буйынса тикшереү эше

1.тәржемә итергә:

Ватан, халыҡ, хөрмәт, мөғжизә, шишмә, быуат, йомшаҡ, йыраҡ, ваҡыт, сәғәт, хат, дәүләт теле, мәғәнә, дәрәжә, соҡор, һоро, оҡшай, тәбиғәт, хазина, ҡояш

2.килештәр менән үҙгәртергә:

шағир, Булат, халыҡ, хазина, ҡояш, ваҡыт

3.тәржемә итергә:

Тыуған мәктәбем, алтын һуҡмаҡ, тәүге көн, йәйге ял, осоп киттеләр

“Ауыл тормошо” бүлеге буйынса тикшереү эше

1.Нөктәләр урынына тейешле һүҙҙәр ҡуйып күсереп яҙырға

Урман – беҙҙең милли … , ғорурлығыбыҙ. … 40 процент самаһы ере … менән ҡапланған. Шулай ҙа ул төпһөҙ байлыҡ түгел. Урмандарҙың … ҡырҡып бөтөрөлгән. Шуға ла бөгөн ағас … - беҙҙең бурыс.

Белешмә өсөн һүҙҙәр: яртыһы, Башҡортостандың, ултыртыу, беҙҙең, байлығыбыҙ, урман.

2.Бурыс, урман, ер һүҙҙәрен ҡулланып һөйләмдәр төҙөргә

3.Бирелгән һүҙҙәрҙе тәржемә итергә:

Яуыз, сәс алдырыу, сират, бысаҡ, таж, аптырап ҡалған, мөгөҙ, иҫе киткән, алабута, бурыс, мотлаҡ, сәйәхәт, һунар, изге, тойоу, ихлас, бәлә-ҡаза

“Башҡортостан буйлап сәйәхәт” бүлеге буйынса тикшереү эше

1.Һүҙҙәрҙе тәржемә итергә:

Донъя, һарай, Ағиҙел, Ҡариҙел, хазина, тәбиғәт, оҡшаған, хеҙмәт, Ватан, ваҡыт, мәшһүр, өлөш, ырыу, шифахана, ғорур, намыҫ, яҙа, Арҡайым, ҡәлғә, мейес, мәргәнлек, Ер-әсә.

2.Һүҙбәйләнештәрҙе тәржемә итергә:

Һалҡын шишмәләр, әкиәт батшалығы, хазиналар донъяһы, ҡорбан булған, тоғро дуҫтар, ҡәҙерләй белеү, тәбиғәт һәйкәлдәре, иҫ киткес, ҡымыҫ менән дауалау.

3.Һөләмдәр төҙөргә:

Башҡортостан, еребеҙ, гүзәл, беҙҙең, тыуған. Матур, иҫ киткес, уның, тәбиғәте. Яратабыҙ, ата-бабалар, төйәген, беҙ. Тырыш хеҙмәт, ҡыуандырырбыҙ,менән, Тыуған илебеҙҙе.

Үҙ аллы һүҙ төркөмдәре буйынса контроль эш

1.Тейешле хәрефтәр ҡуйып яҙырға:

Минең оло ағайымдың ҡыҙыҡлы шөғөлө бар. Ул маркалар йыя. Ниндәйҙәре генә юҡ унда. Хатта б…тша осоронда йөрөгән маркалар ҙа бар. Ағайым Башҡ…ртостандағы ғына түгел, Рәсәйҙең башҡа төбәктәрендә й…шәүсе филателистар менән тә таныш. Улар менән йыш ҡынахатлашып, маркалар менән алмашып та тора. К…истәрен ағайы ми…е маркаларҙың яҙмышы, тарихы енән таныштыра. Уларҙың яҙмышы беҙҙең тар…хҡа ла бәйләнгән икән.

2.Ҡалын хәрефтәр менән бирелгән һүҙҙәргә һорау ҡуйырға, ҡылымдарҙы табырға:

Концерт бөткәс тә халыҡ таралманы. Батыр дейеүҙе ергә батыра һуҡты. Мәктәптән ҡайтышлай, Рөстәм дуҫына инеп сыҡты. Эштән ҡайтҡас, Зәбир гәзит уҡырға ултырҙы. Егет, бәхет эҙләп, ситкә сығып киткән, ти. Ҡар яуғас, урман яҡтырып киткән. Зөлфиә арығансы бейене. Фәрит кинәнеп йылмайҙы, ә Фәһим оятынан башын эйҙе.

3. Тәржемә итергә:

Башҡортостан, Ватан, ҡомартҡы, ҡәҙерле, тәбиғәт, ғаилә, етмеш, ел, Әлфиә, ҡош, өләсәй, серҙәш.

“Мин һәм беҙҙең ғаилә” бүлеге буйынса тикшереү эше

1.Нөктәләр урынына тейешле һүҙҙәр ҡуйып яҙырға:

Беҙҙең класта ата-әсәләр йыйылышы … . беҙ уларға концерт күрһәттек. … оҫта итеп бейене, малайҙар күмәкләп … . лилиәнең, Хәлиҙәнең матур итеп шиғыр һөйләүҙәрен … . … концертҡа бик һоҡландылар.

2. Нөктәләр урынына тейешле һүҙҙәр ҡуйып яҙырға:

Ағасты япраҡ биҙәй, кешене … биҙәй. Алтын … йыйыла. Ҡалған … ҡар яуа. Ете … үлсә, бер ҡат … .

3. Тәржемә итергә:

Өләсәй, еңгә, улым, ҡыҙым, килен, кейәү, ейән, ейәнсәр, ҡоҙа, ҡоҙағый, ир, ҡатын, балдыҙ, ҡәйнеш.

“Сәнғәт оҫталары” бүлеге буйынса тикшереү эше

1.Тейешле хәрефтәр ҡуйып яҙырға:

Ҡ…мыҙҙа у…нау – тештәр өс…н яҡшы гимнастика, шулай уҡ ул т…штәрҙе нығыта, йәнә тын юлдарын ки…әйтә. Шуға ла физик һәм психологик торошҡа тәьҫир итә: барма…тар…а нервылар әүҙемләшә һәм һа…лыҡҡа я…шы тәьҫир итә.

2. Тәржемә итергә:

Милли, милләт, ҡорал, ҡумыҙ, оҫта, оҡшатып уйнау, бай тарихлы, варган, халыҡ күңеле, лирик биҙәктәр, файҙалы, музыкаға булған мөхәббәт, әүәҫ, ижад емеше.

3. Тәржемә итергә:

Сәхнә, мөғжизә, шәхес, алҡыштар, моң, көй, моңло, яғымлы, ҡыңғырау.

Ярҙамы һүҙ төркөмдәре буйынса контроль эш

1.Нөктәләр урынына тейешле һүҙҙәр ҡуйып яҙырға, ярҙамсы һүҙ төркөмдәрен табырға:

Уҡыуҙар бөттө, йәй килеп … . Бер … иртәнсәк Розалияның әсәһе … китеп барғанда, уға күрше ҡыҙы Хәлиҙә осраны. Ҡулына … тотоп, мәктәпкә китеп бара ине.

-Ниңә улай … көнө уҡырға йөрөйһөң?

-Көҙгө һынауға ҡалдырҙылар ҙа, - тип … Хәлиҙә.

-Улай икән!

-Апай, ә Розалия ни эшләй? – тип ҡыҙыҡһынды Хәлиҙә.

-Ни эшләһен, йоҡлай әле ул, … бит.

-Эй ялҡау, - тип һығымта яһаны … ҡыҙы. – Мин бына ялҡау булмағас, әллә ҡасан уҡ торҙом!

Белешмә өсөн һүҙҙәр: күрше, йәй,эшкә, яуапланы, каникул,етте,көн, портфель.

2. Тәржемә итергә:

Ҡоштар, изгелек, яҡшылыҡ, ҡара сәсле, ҡуңыр йөҙлө, ҡарлуғас, ҡанат, оҙон толомло, ярҙам итеү, намыҫлы, әҙәпле, дуҫ, әхирәт, ағас, тәбиғәт, һалҡын һыу.

3.Ымлыҡтар менән һөйләмдәр төҙөргә.

4