№ | Темалар | Сааты | Лабораториялык жана практикалык иштер | Мөөнөтү | Күтүлүүчү натыйжа | Үйгө тапшырма |
Болжол дуу | Иш жүзүндө |
1- бөлүм. Адамдын организмине жалпы мүнөздөмө (3 саат) |
1 | Табиятта, органикалык дүйнөдө адамдын орду жана ролу. Адамдын сүт эмүүчү жаныбарлар менен окшоштугу жана айырмачылыгы | 1 | | | | Адамдын түр катары келип чыгышын,органикалык дүйнөдө ээлеген ордун, адамдын адам болуп калыптанышына эмгектин маанисин, антропогенездин кыймылдаткыч күчтөрүн: социалдык, биологиялык факторлорун түшүнөт. Өнүгүүнүн тарыхында социалдык фактордун жетектөөчү ролун түшүндүрүп бере алат; органикалык дүйнө системасындаадамдын ордун жана ролун мүнөздөө | 1§ 5-бет |
2 | Адамдын турмушунда, иш аракетинде, коомдун өрчүшүндө ден соолуктун мааниси. Ден соолук - эң зор өмүр байлыгы. Табигый жана социалдык факторлордун ден соолукка тийгизген таасири | 1 | | | | 2§ 8-бет |
3 | Ден соолукту сактоодо, чыңдоодо, жакшыртууда илимий билимдердин ролу. Анатомия, физиология жана гигиена - организмдин түзүлүшү жана тиричилиги адамдын ден соолугун сактоо жана чыңдоо жөнүндөгү илимдер | 1 | | | | Окуп келүү |
2 - бөлүм. Адамдын организминин уюмдашуу деңгээлдери (4 саат) |
4 | Адамдын организми биологиялык система катары анын уюмдашуу деңгээлдери (клетка, ткань, орган, организм) | 1 | | | | адам организми биологиялык система катары уюмдашуу деңгээлдерин (клетка-ткань-орган-организм) тааныйт жана өздөштүрөт; адам организминин негизги процесстерин (азыктануу, дем алуу, көбөйүү) айырмалайт,түшүндүрүп бере алат жана адам организми бүтүн, өзүн-өзү жөнгө салуучу система экенин далилдеп бере алат; адамдын жашоо тиричилигинде анын ден-соолугунун маанисин, коомдун өнүгүшүндө адамдардын ишке жөндөмдүүлүгү; жаратылышты сактоодо адамдардын жоопкерчилиги; | 3§ 9-бет |
5 | Адамдын клеткасынын тиричилигинин негизги процесстери (азыктануу, дем алуу, көбөйүү). | 1 | | | | 4§ 13-бет |
6 | Клетканын курамы, Ткандардын негизги типтери (эпителий, тутумдаштыргыч, булчуң, нерв ткандары). | 1 | | | | 5§ 15-бет |
7 | Органдар, органдардын системалары. Организм — бир бүтүн нерсе (өсүмдүк, жаныбарлар менен салыштыруу аркылуу окутулат) | 1 | | | | 6§ 19-бет |
3 - бөлүм.Тиричилик процесстеринин тейлениши (жөнгө салынышы) (8 саат). |
8 | Нерв системасынын түзүлүшү жана кызматы | 1 | | | | адам организмин башка организмдер менен (өсүмдүктөрдүн жана жаныбарлардын) болгон себептик – натыйжалык байланышынын түзө билүү көндүмдөрүн жаратуу; нерв системасынын, анализаторлордун, ички секреция бездеринин адамдын жашоо тиричилигин жөнгө салуудагы ролун түшүндүрөт | 7§ 22-бет |
9 | Рефлекс. Өзүнүн рефлекстерин байкоо. | 1 | | | | 8§ 24-бет |
10 | Жүлүн жана анын мааниси | 1 | | | | 9§ 26-бет |
11 | Мээ жана анын мааниси | 1 | | | | 10§ 28-бет |
12 | Четки нерв системасы жана анын мааниси | 1 | | | | 11§ 31-бет |
13 | Нерв системасынын аракетинин бузулушу жана аны алдын алуу. Өзүнүн жүрүш-турушун байкоо жана нерв системасынын кызматынын бузулушун алдын алууга багытталган аракеттерди аныктоо | 1 | | | | 12§ 33-бет |
14 | Ички секреция бездери жана алардын мааниси. Калкан, бөйрөк үстүндөгү, уйку бездеринин тейлөө кызматы | 1 | | | | 13§ 36-бет |
15 | Гумордук жөнгө салуунун бузулушу. | 1 | | | | 14§ 39-бет |
4-бөлүм. Кабыл алуу жана жүрүш-туруш (10 саат) |
16 | Сезүү органдары | 1 | | | | нерв системасынын функциясын жана түзүлүшүн, ошондой эле организмдин нервдик-гумордук жөнгө салуу процессинажыратып, тааныйт; гомеостаз - өзүн-өзү жөнгө салуучу процесс экенин далилдейт. Кандын, плазманын, эритроциттердин, лейкоциттердин жана кан топторунун түзүлүшүн схема аркылуу түшүндүрүп берет; көрүү,угуу, тери, булчуң жана даам ж.б.сезүү органдарынын түзүлүшүн, функциясын элестүү чагылдырат | 15§ 41-бет |
17 | Көрүү анализатору. Өзүнүн көзүнүн карегинин жарыка болгон жообун байкоо | 1 | | | | 16§ 42-бет |
18 | Көрүү гигиенасы. Кѳрүүгѳ оң таасир тийгизген азыктарды ѳзүнүн тамактануу рационунда табуу | 1 | | | | 17§ 46-бет |
19 | Угуу анализатору | 1 | | | | 18§ 47-бет |
20 | Угуу гигиенасы. Өзүнүн жүрүш-турушун байкоо жана угуунун начарлашын алдын алууга багытталган аракеттерди аныктоо | 1 | | | | 19§ 50-бет |
21 | Бой тутуу, булчуң жана тери сезими, жыт сезүү жана даам татуу | 1 | | | | 20§ 51-бет |
22 | Жогорку нерв иш-аракети | 1 | | | | 21§ 54-бет |
23 | Өзүнүн жүрүш-турушун байкоо жана 3 шартсыз жана 3 шарттуу рефлекстерди аныктоо. | 1 | | | | Реферат |
24 | Эске тутуу. Өзүнүн эске тутуусун байкоо, анын түрлөрүн жана алардын ичинен эң жакшы өрчүгөн түрүн аныктоо. Уйку жана анын мааниси. Өзүнүн укташын жана ойгонушун байкоо | 1 | | | | 22§ 57-бет |
25 | Лабораториялык иш. Шарттуу ирмөө рефлексин пайда кылуу. | 1 | Лаб.иш №1 | | | Кайталоо |
5 - бөлүм. Адамдын кыймыл аракеттери (6 саат). |
26 | Кыймыл - адамдын жашоосунун, ден соолугунун зарыл шарты. Таяныч-кыймылдаткыч аппаратынын мааниси жана кызматы. Скелет жана булчуңдар, алардын бирге аракеттенүүсү. | 1 | | | | көрүү,угуу, тери, булчуң жана даам ж.б.сезүү органдарынын түзүлүшүн, функциясын элестүү чагылдырат; ден-соолукту чыңдоо үчүн өздүк жана жалпы гигиенанын эрежелерин сактайт, рационалдуу тамактануу нормаларын билет; | 24§ 62-бет |
27 | Сөөк тканы. Адамдын скелетинин түзүлүшү: баш скелети, тулку бой скелети, кол жана бут скелеттери | 1 | Лаб.иш №2 Сөөктүн касиеттерин аныктоо | | | 25§ 66-бет |
28 | Сүт эмүүчү жаныбарлардын жана адамдын скелетинин окшоштугу. Тике басуу жана эмгек менен аракеттенген адам скелетинин өзгөчөлүктөрү. Сөөктөрдүн биригиши, сөөктөрдүн өсүшү жана касиеттери. | 1 | | | | Эссе жазуу |
29 | Булчуңдардын түзүлүшү жана кызматы. Жылма жана таргыл булчуңдардын жайгашышы, түзүлүшүнүн өзгөчөлүктөрү. Скелеттин, булчундардын негизги топтору (жайгашканы жана аткарган кызматы боюнча топторго бөлүнүшү) | 1 | | | | органикалык дүйнө системасындаадамдын ордун жана ролун мүнөздөө; адам организми биологиялык система катары уюмдашуу деңгээлдерин (клетка-ткань-орган-организм) тааныйт жана өздөштүрөт; | 27§ 70-бет |
30 | Нерв системасы аркылуу булчуңдардын биргелешип иштешинин тейлениши. Булчуңдардын чарчашы. Булчуң, иш (физикалык), гигиена. | 1 | | | | Үйрѳнүп келүү |
31 | Таянгыч-кыймылдаткыч системанын жаш курак өзгөчөлүктөрү. Туура келбеттин (осанка) балдарда калыптанышы жана анын мааниси. Дене тарбиянын, кара жумуштун таяныч-кыймылдаткыч системасына жана ден-соолукка тийгизген таасири. | 1 | | | | 28§ 74-бет |
6 - бөлүм. Адамдын организминин тиричилиги (30 саат). |
Организмдин ички чөйрөсү (6 саат) |
32 | Организмдин ички чөйрөсү: кан, лимфа, ткандык (клетка аралык) суюктук | 1 | | | | адамдын клеткасынын негизги бөлүмдөрүн, органоиддерин, органдарын, органдар системасын ошондой эле, ички чөйрөсүн, жашоо тиричилигин жөнгө салуучу процесстерди таблицада көрсөтүп, сүрөттөп бере алат | 29§ 76-бет |
33 | Клеткалардагы керектүү жана керексиз заттардын бөлүнүп чыгышын камсыз кылууда ички чөйрөнүн туруктуулугу - гомеостаз жана анын сакталышында витамин, гормондордун ролу | 1 | | | | Слайд даярдоо |
34 | Кандын курамы. Плазма - кандын суюк бөлүгү. Эритроциттер, түзүлүшү жана кызматы. Гемоглобиндин курамы жана касиеттери | 1 | | | | 30§ 78-бет |
35 | Гемоглобиндин жетишсиздиги, аз кандуулук. Аз кандуулуктун мүмкүн болушунун белгилерин табуу үчүн ѳзүнүн абалын байкоо | 1 | | | | Реферат жазуу |
36 | Кандын топтору. Канды куюу шарттары. Лейкоциттер, алардын түзүлүшү, функциялары. | 1 | | | | врач келгенге чейин биринчи жардамды көрсөтө алат (сөөк сынганда, кан агууда, ысык урганда, күйгөндө,тамак-ашка ууланганда ж.б.). Өз организмине байкоо жүргүзө ала: дене температурасын, кан басымынөлчөй алат; | 32§ 82-бет |
37 | Иммунитет - организмдин коргонуу реакциясы. И. И. Мечников жана П. Эрлих иммунитет жөнүндө. Иммунитеттин түрлөрү. Сезгенүү реакциясы | 1 | | | | 34§ 86-бет |
Кан айлануу (6 саат) |
38 | Кан тамырлардын түзүлүшү жана кызматы. | 1 | | | | врач келгенге чейин биринчи жардамды көрсөтө алат (сөөк сынганда, кан агууда, ысык урганда, күйгөндө,тамак-ашка ууланганда ж.б.). Өз организмине байкоо жүргүзө ала: дене температурасын, кан басымынөлчөй алат; | 37§ 93-бет |
39 | Кандын кан тамырлар менен жүрүшү | 1 | | | | 39§ 99-бет |
40 | Лабораториялык иш. Жүрөк - кан тамыр системасынын ченем менен берилген жумушка жообу | 1 | Лаб.иш №3 | | | Кайталоо |
41 | Жүрөктүн, кан тамырлардын гигиенасы | 1 | | | | 40§ 101-бет |
42 | Өзүнүн жүрүш-турушун байкоо жана жүрѳктүн, кан тамырлардын кызматынын бузулушун алдын алууга багытталган аракеттерди аныктоо | 1 | | | | Слайд даярдоо |
43 | Кан агууда биринчи жардам | 1 | | | | 41§ 104-бет |
Дем алуу (5 саат) |
44 | Дем алуунун мааниси. Дем алуу органдарынын түзүлүшү жана функциялары | 1 | | | | адамдын жаш курактык мезгилдүүлүгүн таанып, ажыратат, акселерация процессин интерпретациялайт. | 42§ 106-бет |
45 | Өпкөдө жана тамырда газ алмашуу механизми жана мааниси. Дем алуу кыймылдары жана аларды жөнгө салуу | 1 | | | | 44§ 113-бет |
46 | Өпкөнүн тиричилик сыйымдуулугу. Өзүнүн көөдөнүнүн айланасын дем алган жана дем чыгарганда өлчөө | 1 | | | | Реферат жазуу |
47 | Туура дем алуу ыкмалары. Жасалма дем алуу ыкмалары | 1 | Лаб.иш №4 Дем менен чыккан абадагы кычкылтекти жана көмүр кычкыл газын аныктоо Өзүнүн жүрүш-турушун байкоо жана дем алуу системанын кызматынын бузулушун алдын алууга багытталган аракеттерди аныктоо | | | | Кайталоо |
48 | Үн аппараты. Сүйлөө менен дем алуунун байланышы | 1 | | | | | Кластер |
Тамак сиңирүү (9 саат) |
49 | Тамак сиңирүүнүн мааниси. Тамак-аш жана азык заттар | 1 | | | | адам организминин негизги процесстерин (азыктануу, дем алуу, көбөйүү) айырмалайт,түшүндүрүп бере алат жана адам организми бүтүн, өзүн-өзү жөнгө салуучу система экенин далилдеп бере алат; адамдын жашоо тиричилигинде анын ден-соолугунун маанисин, коомдун өнүгүшүндө адамдардын ишке жөндөмдүүлүгү; жаратылышты сактоодо адамдардын жоопкерчилиги; адам организмин башка организмдер менен (өсүмдүктөрдүн жана жаныбарлардын) болгон себептик – натыйжалык байланышынын түзө билүү көндүмдөрүн жаратуу; нерв системасынын, анализаторлордун, ички секреция бездеринин адамдын жашоо тиричилигин жөнгө салуудагы ролун түшүндүрөт | 46§ 117-бет |
50 | Тамак сиңирүү органдарынын тамакты сууда эритүүгө, синирүүгө жараша түзүлүшү жана функциялары | 1 | | | | Кошумча маалымат |
51 | Адамдын тиш аппараты. Ооз көңдөйдө тамак-аштын иштелиши | 1 | Лаб.иш №5 Ооз көңдөйдө тамактын эриши. Ашказанда тамактын өзгөрүшү | | | Слайд |
52 | Тиш оорулардын профилактикасы. Тишти туура тазалоо ыкмалары. Аш казанда тамак-аштын иштелип чыгышы | 1 | Лаб.иш №6 Ашказанда тамактын өзгөрүшү | | | Кайталоо |
53 | Ичегилерде азык заттардын эриши жана сорулушу. Ферменттер | 1 | | | | 51§ 129-бет |
54 | Боордун жана уйку бездеринин тамак синирүүдөгү мааниси. Тамак сиңирүү каналынын кыймылдары. Жоон ичегинин мааниси | 1 | | | | 50§ 128-бет |
55 | Тамак сиңирүүнүн гигиеналык шарттары. Тамак-аш гигиенасы жана тамак сиңирүү системасынын ооруларын алдын алуу | 1 | | | | 52§ 131-бет |
56 | Зат алмашуу. Энергиянын алмашуусу | 1 | | | | 53§ 134-бет |
57 | Витаминдер. | 1 | Лаб.иш №7 Жемиштерден C-витаминин аныктоо | | | | 55§ 139-бет |
Бөлүп чыгаруу (2 саат) |
58 | Бөлүп чыгаруу процесстеринин мааниси. Организмдин бөлүп чыгаруу жолдору | 1 | | | | жугуштуу оорулардын жайылышына тоскоол болуучу чараларды билип, аларды алдын алуунун жолдорун өздөштүрүү менен өз организмин коргоо | 56§ 142-бет |
59 | Сийдик бөлүп чыгаруу системасынын түзүлүшү, иштөө механизми жана кызматы. Бөлүп чыгаруу органдарынын гигиенасы | 1 | | | | Кошумча маалымат |
Тери (2 саат). |
60 | Теринин түзүлүшү, функциялары. Теринин коргоо кызматы, бөлүп чыгаруу кызматы. Теринин сезүү кызматы | 1 | | | | профилактикалык медицинанын негизи катары практикада анатомия, физиология жана гигиенанын негиздерин түшүнүп, колдоно билүү | 57§ 145-бет |
61 | Жылуулукту жөнгө салууда теринин ролу. Теринин гигиенасы. | 1 | | | | 58§ 148-бет |
7-бөлүм. Адамдын көбөйүшү жана өөрчүшү (4 саат). |
62 | Көбөйүү | 1 | | | | ден-соолукту чыңдоо үчүн өздүк жана жалпы гигиенанын эрежелерин сактайт, рационалдуу тамактануу нормаларын билет | 59§ 152-бет |
63 | Бойго бүтүү. Түйүлдүктүн өсүшү жана өрчүшү | 1 | | | | 60§ 155-бет |
64 | Баланын төрөлгөндөн кийин өсүшү жана өрчүшү | 1 | | | | 61§ 158-бет |
65 | Өздүк интимдик гигиенаны билиши жана колдонушу | 1 | | | | Кошумча маалымат |
8-бөлүм. Ден соолуктун бузулушун алдын алуу (2 саат). |
66 | Ден соолукту сактоо жана чыңдоо | 1 | | | | врач келгенге чейин биринчи жардамды көрсөтө алат (сөөк сынганда, кан агууда, ысык урганда, күйгөндө,тамак-ашка ууланганда ж.б.). | 62§ 160-бет |
67 | Өзүнүн жүрүш-турушун байкоо жана ден соолукка пайдалуу келген аракеттерин аныктоо. | 1 | Лаб.иш №7 Ден соолукта болгула | | | 63§ 162-бет |
68 | Корутунду сабак | 1 | | | | Кайталоо |