Мағжан Жұмабаев

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Мағжан Жұмабайұлының өмірі, шығармашылығымен таныстыру, “ Қазақ тілі”, “Мен кім?” өлеңдерін оқып, оқушы бойына адамгершілік, мейірімділік қасиеттерін дарыту

Дамытушылық: Тіл тазалығы, тіл байлығы жайлы түсіндіру, ойлау дағдыларын дамыту

Тәрбиелік: өзіндік пікір қалыптастыру, көркем әңгімелей білуге баулу, рухани байлық, рухани жұтаңдық жайлы түсініктерін кеңейту, дана, дара тұлғаны қалыптастыру

Сабақтың түрі: Дәстүрлі, жаңа білімді игерту сабағы

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, кестелер, “Кім тапқыр?” ойын-әдісі, Синквуэн стратегиясы, топтастыру әдісі

Сабақтың көрнекілігі: слайд, м.жұмабайұлының портреті, кітаптары

Пән аралық байланыс: қазақстан тарихы, қазақ тілі

Ұйымдастыру кезеңі:

• Оқушылармн сәлемдесу
• Оқушыларды тегелдеу
• Сыныптың тазалығы мен оқушылардың сабаққа даярлығына назар аудару

Үй тапсырмасын тексеру

1) Сұлтанмахмұт Торайғыров туралы реферат жазып келу.

• “ Шығамын тірі болсам, адам болып ” өлеңін мәнерлеп, мазмұндап оқу.

Кімнің шығар-малар-мен таныс-тың?

Автор-дың басты шығар-малары

Қандай шығар-масы-мен таныс-тың?

Негізгі тақы-рып

Тәрбие-лік мәні неде?

Сабақтың тақырыбы:

Мағжан жұмабайұлы

“ мен кім?” “қазақ тілі”

Мағжан Жұмабайұлы- қазақ

поэзиясының жарық жұлдыздарының

бірі, дара туған дарын, жыр еркесі

атанған ақын, зерттеуші, аудармашы.

Мағжан Жұмабайұлы 1893 жылы

Солтүстік Қазақстан облысы, Булаев ауданында дәулетті отбасында дүниеге келген.

• Әуелі ауыл молдасынан, содан соң ауылдағы мұғалімнен оқып, сауатын ашады.
• Тумысында өте зерек Мағжан 4 жасында өзінің әкесі Бекен болыстың мектебінде оқып, қазақтың арғы-бергі өлең-жырларын, ертегі-дастандарын түгелге дерлік жаттап алады.
• 1905-1910 жылдары Қызылжардағы (қазіргі Петропавловск) медреседе оқиды. Бұл медреседе араб, парсы, түрік, орыс тілдерін еркін меңгеріп шығады.
• 1910 жылдың күзінде “Ғалия” медресесінде, 1913-1917 жылдары Омбыдағы мұғалімдер семинариясында оқыған, кейін Мәскеудегі көркем әдебиет институтын бітірген.

Мағжан Жұмабайұлы өлеңді 14 жасынан бастап жазған. Оның шығармалары кезінде қазақ, татар тіліндегі газет-журналдардың бетіне үзбей жарияланып тұрған.

Ақын табиғат тақырыбына жазған өлеңдері:

• “ Қайың”
• “ Орман”
• “ Ой”
• “ Жел”

“ Өнер-білім қайтсе табылар”өлеңінде елін білім алуға, өнер үйренуге шақырады.

Махаббат лирикасы- “Сүй, жан сәулем”, “Сен сұлу” өлеңдер

Мағжан Жұмабайұлының поэмалар:

• “ Ертегі”
• “ Жүсіп хан”
• “ Қорқыт”
• “ Қойлыбайдың қобызы”
• “ Тоқсанның тобы”
• “ Батыр Баян”

“ Шолпан”- өлеңдер жинағы.

Мағжан Гете, Гейне, Пушкин, Лермонтов, Гоголь, Крылов, Есенин, Блок т.б. шығармаларын оқып, кейін аудармалар жасаған.

Оқулықпен жұмыс

• “ Қазақ тілі ” өлеңді мәнерлеп, мазмұндап оқу.

• Ақын “Қазақ тілі” өлеңін 1913 жылы жазғанда небәрі 20 жаста болған.

Сұрақ-жауап

Блиц-турнир

• “ Қазақ тілі” өлеңнің негізгі тақырыбы қандай?

• “ Ұлт” деген сөзді қалай түсінеміз?

Мәтін

Өз пікірім

...Ерлік, елдік, бірлік, қайрат, бақ, ардың,

Жауыз тағдыр жойды бәрін не бардың...

Өлеңі құрылысына талдау

Күш кеміді, айбынды ту құлады,

Кеше батыр- бүгін қорқақ, бұғады.

Ерікке ұмтылған ұшқыр жаны кісенде,

Қан суынған, жүрек солғын соғады.

(шумақ,тармақ,бунақ,буын,ұйқас)

“ Кім тапқыр?” ойын-әдісі

- Тіл туралы қандай мақал-мәтелдер білесіз? Жалғасын табу керек

• Білім кілті-...
• ... алды-қызыл тіл.
• Жеті жұрттың ... біл,

Жеті түрлі білім біл.

• Ана тіл-... тіл.
• Қос ...- қос қанатың.
• Тіл- буынсыз,

... – түпсіз.

• Тіл қаруы- сөз,
• Сөз қаруы- ...

“ Мен кім?” өлеңді мәнерлеп, мазмұндап оқу.

• “ Мен кім?” өлеңнің негізгі тақырыбы қандай?
• Өлеңдегі сұраулы сөйлемдер әдебиет теориясында қалай аталушы еді?
• Ақынның лирикалық қаһарманы кім?

Синквуэн стратегиясы немесе бес жолды өлең құрастыру

• Бір сөз зат есім
• Екі сөз сын есім
• Үш сөз етістік
• Төрт сөзді сөйлем

Бекіту

Топтастыру әдісі

Мағжан Жұмабайұлы

Ақын ( көптеген өлеңдердің авторы)

Мағжан Жұмабайұлы

Аудармашы

Зерттеуші

Үйге тапсырма

• Мағжан Жұмабайұлы туралы қосымша мағлұматты жазып келу
• “ Қазақ тілі”,”Мен кім?” өлеңдерді мәнерлеп,мазмұндап оқу
• “ Мен кім?” тақырыбына шағын шығарманы жазу