"Метод проектирования на уроках математики"

Сочинение « Ана тил».

Ана тилин сюймейген,

Ата юртун танымас.

(И. Керимов)

Мен ана тилимни бек сюемен, къумукъланы къумукъ къызы экениме оьктем де дюрмен. Биз къумукъ тилибиз сююп, къумукъ атыбыз ер этмей юрююк, миллетин аздырагъанлардан болмайыкъ.

Ана тилде «ана» деген сёз къулакъгъа чалынгъандокъ, эсибизге сююмлю, сыйлы, аявлу ва азиз анабыз геле. Гертилей де, тергев берип къараскъ, о сёз уллу сигьрулу сёз.

Биринчилей ана тилге сююв анасыны тилинден сингип, агьлюде тарбияланмагъа герек.Тил масъалаларда биринчи ерде агьлю токътагъан.Ана тилибизни уьлгюлерин яшлар биринчилей агьлюден ала.Ана тилге сююв биринчилей «балам» деп къакъакъ йыргъа айландырып, яшны къулагъына тамдырып,инг башлап нарыстаны яшны тарбиялав булан байланма герек. Гьар адамгъа оьзюню анасы аявлу йимик,гьар миллетге де оьзюню тили аявлудур. Шолай болма да герек.

Ана тил, ана булан, ана Ватан булан, ата юрт булан байлавлу. Сиз герти ватандашлар болмакъ учун,яшлар, элигизге, халкъыгъызгъа, юртугъузгъа пайдалы болмакъ учун оланы барысында сюймеге герексиз. Ана тилин сюймеген,анасын да,атасын да,юртун да сююп билмес.

Башлап сагъа тынглагъанман бешикде,

Башлап сени эшитгенмен анамдан.

Ана тилин анасыдай сюймеген.

Ана элин сюе десе инанман

(Агьмат Жачаев)

Мени ана къумукъ тилимни Дагъыстанда, Кавказда,Россияны,гьатта сав дюньяны оьлчевюнде,уллу даражасы баргъа мен оьктеммен.Оьктемлигимни мен яшавумну гьар мюгьлетинде,гьар абатынла гёрсетемен,гележекде де гёрсетежекмен. Къайда барсанг да,сени ана тилингни унутма ярамай,тилинг булан оьктем болма герексен.Ана тилин унутгъан адам –дюньяда лап да сёгюлген адамдыр.

Бизин яшлар ЕГЭ чыкъгъанлы къумукъ дарслагъа тергевюн аз бакъдырагъан болуп баралар.Озокъда, шолай болса, мунда ЕГЭ –ни кёп заралы бар.Бир якъдан пайдасы бар буса да,ана тилге тергев аз болуп бизге заралы тийип къала.Кёбюсю яшларыбызны тергевю шо экзамен береген дарслагъа бакъгъан, шо саялы аналар да яшланы уьстюнде туруп,ана тилге тергевюн бакъдырып,муаллимлер булан бирге ишлесе,пагьмулу яшлар кёп болур деп эсиме геле.

Ана тил – жанлы бир ниъмат!

Ону сакълама биз, яшлар да, бек къаст этме герекбиз.Адабият дарсланы къоймай юрюп,дарсгъа гьазирлигибизни гёрюп турма герекбиз.Яшавда не ёлну тутсакъ да ана тилибизни унутма ярамай.

Биз ана тилибизни сакъламакъ учун инг башлап ана тилибизни сюймеге,ону яхшы уьйренмеге,ана тилде таза сёйлемеге герекбиз.Бир нече йыл алда дюньядагъы алмашынывлагъа гёре адамлар : «Русча билме болмаймы ?» - деп гьатта яшларына да рус тилде сёйлейген болуп къалгъан эди. «Ана», «Ата» деген сёзлени орнуна «мама», «папа» юрюле эди.Мен ойлашагъан кюйде ашны артындан этилеген арив дуалар ана тилде айтылса яхшы.Озокъда,оьзге тиллени де билме пайдалы,тек ана тил булан биз бусурманлыгъыбызны ва сыйлы адатларыбызны гётеребиз.Ана тилибизни оьсювю булан биз къаттылыкъны,уялывну,ачувлукъну ва бир – биревден гечивню,англавну,оьсдюрмеге болабыз.Ана тилибиз булан башлап,адамлыкъны,бизин багьалы,асил къылыкъларыбызны гёрсетмеге герекбиз.

Бизин къумукъ тилибиз татли, арив, йымышакъ, уллу ва гючлю тил. Бизин тилибиз – багьалы, сыйлы, бизин къылыкъланы бай келпетин ярата.

Бизин муаллимибиз адабият дарсда тындырыкълы кюйде дагъыстан халкъ шаирлери булан таныш эте,олар булан бизин учун ёлугъувлар оьтгере. Чебер кюйде охуп оланы маънасын англата. Гьали-гьалилерде Агьмат Жачаев,Зулейха Атагишиева ва Шейитханум Алишева булан ёлугъувлар болду.Олар бизге оьзлени китапларын савгъат этди.

Мен ойлашагъан кюйде, гьар ким оьзюню ана тили булан оьктем болма тарыкъ.Ана тил о бизин байлыгъыбыз, бизин ругьубуз,культурабыз, тарихибиз.Ана тилни яхшы билмек учун кёп къумукъ тилде асарлар , ана тилде чыгъагъан газетлени, журналланы охума тарыкъ,ана тил дарслагъа юрюме тарыкъ.Ана тилге абур да этмесек,ана тиде сёйлемесек,бизден не къумукълар бола.Биз оьзюбюзню къумукъ тилибиз булан гьар даим оьктем болмагъа герекбиз.

Гелигиз,ана тилибизни бек билейик,ону тазалыгъын сакълайыкъ,анабыздай сюейик,биз къумукъ халкъны гесеги,тамчысы экенибизге гьар даим де оьктем болайыкъ.