Тик бурчтуу үч бурчтуктар

Бишкек шаарындагы №42 орто мектеби

Геометрия

7-класс

Математика мугалими:

Саттарва Гүлмайрам Абдинабиевна

Сабактын темасы:

Тик бурчтуу үч бурчтуктар

Сабактын максаты:

Тик бурчтуу үч бурчтуктар,тик бурчтуу үч бурчтуктун катеттери,гипотенузасы жөнүндө түшүнүк аласыңар

Бир бурчу тик болгон үч бурчтуктар тик бурчтуу үч бурчтуктар деп аталышат

b

а

Тик бурчтуу үч бурчтуктун тик бурчуна жанаша жаткан жактары анын катеттери деп аталат

b

а

Тик бурчтуу үч бурчтуктун тик бурчунун каршысында жаткан жагы анын гипотенузасы деп аталат

b

а

Эгерде эки тик бурчтуу үч бурчтуктун:

• Тиешелүү катеттери барабар болушса;
• Тиешелүү бирден катеттери жана аларга жанаша жаткан тар бурчтары барабар болушса;
• Гипотенузалары жана тиешелүү бирден тар бурчтары барабар болушса,анда алар барабар болушат.

Бир тик бурчтуу үч бурчтуктун катети жана гипотенузасы экинчи тик бурчтуу үч бурчтуктун тиешелүү катетине жана гипотенузасына барабар болсо,анда ал үч бурчтуктар барабар болушат.

А

АВ=

АС=

С

В

Ар кандай үч бурчтуктун чоң бурчтунун каршысында чоң жак жатат

А

а

Ар кандай үч бурчтуктун чоң жагынын каршысында чоң бурч жатат

А

а

Натыйжа:

• Тик бурчтуу үч бурчтуктун ар бир катети гипотенузасынан кичине болот;
• Чекиттен түз сызыкка түшүрүлгөн перпендикуляр ал чекиттен жүргүзүлгөн жантыктан кичине болот.

Үч бурчтуктун бир жагы калган эки жагынын суммасынан кичине болот

b

а

с

Ар кандай үч бурчтуктун бир жагы калган эки жагынын айырмасынан чоң болот

b

а

с

№ 1

Тик бурчтуу үч бурчтуктун тар бурчтарынын суммасын тапкыла:

Чыгаруу: Ар кандай үч бурчтуктун ички бурчтарынын суммасы ка барабар. Тик бурчтуу үч бурчтуктун бир бурчу ка барабар. Демек, калган эки тар бурчунун суммасы ка барабар болот.

,

А

В

Жообу:

С

а) Тик бурчтуу үч бурчтуктун бир тар бурчу ка барабар болсо,экинчи тар бурчун тапкыла

№ 3

А

Берилди:

,

Чыгаруу:

,

- = -

В

С

Жообу:

а) Тик бурчтуу үч бурчтуктун гипотенузасы 18м жана бир тар бурчу . Ал бурчун каршысында жаткан катетти тапкыла

№ 5

Берилди:

,

АВ=18м

А

Чыгаруу:

СВ=

( тук бурчтун каршысында жаткан катет гипотенузанын жарымына барабар)

В

С

Жообу: СВ=9м

Үйгө тапшырма

П-13. №2,3(2),4