Жасыл химия ұғымы

Жасыл химия

Жұмахан А.Ж.

Жасыл химия

Жасыл химия – қоршаған ортаға зиянын тигізбей, керісінше жетілдіруге бағытталған тұтас химияның ғылыми бөлігі. Бұл бағыт XX ғасырдың 90-жылдары пайда болды.

Химиялық реакциялар мен үрдістер әлемнің кез келген зертханасында толассыз іске асады. Бірақ, соңғы жылдары өндірушілер қауіпті элементтер мен зиянды қалдықтарды өндіретін химиялық реакциялармен жұмысты азайта отырып, оны өндірудің өзге жолдарын іздеуге кіріскен.

1998 жылы П.Т. Анастас және Дж.С. Уорнер "Жасыл химия теориясы мен тәжірибесі" кітабында "Жасыл химияның" негізгі 12 қағидасын атаған болатын

1. Қалдықтарды қайта өңдеп, тазалағанша, шығындарды болдырмау

керек.

• 2. Синтездеу әдісін таңдағанда процессте қолданылған барлық материалдар соңғы өнімге максималды айналатындай әдісті таңдау керек.

• 3. Синтездеу әдісін мүмкіндігінше пайдаланылған және синтезделген заттардың барлығы адам мен қоршаған ортаға зиянсыз болатындай таңдау керек.

• 4. Жаңа химиялық өнім жасау кезінде бұрынғы жұмыс тиімділігін сақтай отырып, улылық мөлшерін азайту керек.

• 6. Міндетті түрде энергетикалық шығындардың және олардың қоршаған ортаға әсерін, өнімнің құнын ескеру қажет. Синтездеу барысында қоршаған орта температурасына жақын температурада және атмосфералық қысымда жүргізген дұрыс

• 5. Өндірісте жанама заттар, еріткіштер немесе бөлгіш агенттерді қолданбауға тырысу қажет. Егер оларсыз мүмкін емес болса, онда олар зиянсыз болуы шарт.

• 7. Бастапқы және жұмсалған материалдар қалпына келетіндей болуы тиіс. Сонда ғана экономикалық және техникалық жағынан тиімді болады.

• 8.Мүмкіндігінше аралық өнімдер алынбайтын болуы тиіс.

• 9. Әрқашан каталитикалық үрдіс жүруі шарт.
• 10. Химиялық өнім оны қолданғаннан кейін қоршаған ортада қалмай, қауіпсіз өнімге дейін ыдырауы тиіс.
• 11. Аналитикалық әдісті дамыту керек. Себебі, белгілі бір уақытта түзілетін қауіпті өнімдерді қадағалау үшін қажет.
• 12. Химиялық үрдістерде қолданылған заттар мен олардың түрлерін таңдағанда химиялық қаупі (жарылыс, өрт, қопару) минималды болатындай таңдау шарn

Химиялық – экологиялық есептер

Табиғатты қорғау шаралары және ластану зардаптарын жою жөніндегі есептер

Табиғи нысандардың химиялық сипаттамасы бар есептер

Ластану көздері жөнінде, қоршаған ортаны ластаушылар түрлері жөнінде есептер

Экологиялық мазмұнды есептер 1 тапсырма

1- топ: Құрамында N пен P бар өндірістік қалдықтарды су қоймаларына құю нәтижесінде өзендерде көк-жасыл балдырлар көбейіп кетті. Қандай химиялық реакция көмегімен балдырлардың құрамындағы NH 4 + катионы мен NO 3 - анионын анықтауға болады?

2-топ: Кермек судың қандай зияны бар,қандай әдіспен жұмсартуға болады?

3-топ: Темір алудың өнеркәсіптік әдістерінің реакция теңдеулерін жазыңдар, нәтижесінде түзілген көмір қышқыл газын қалай залалсыздандыруға болады?

Тапсырма жауабы

1- тапсырма 1 топ

Жауабы:

NH 4 + катионын анықтау үшін

2NH 4 CL+Ca(OH) 2 =2NH 3 +CaCl 2 +2H 2 O

NO 3 - анионын анықтау үшін концентрлі H 2 SO 4 және Cu жаңқасын қосады

Cu+4HNO 3 =Cu(NO 3 ) 2 +2H 2 O+2NO 2

қоңыр түсті газ

1- тапсырма 2 топ.

Жауабы:

Кермек судан шәйнекте, су тасымалдау құбырларында қақ тұрады. Қақ қатты қызса жарылысқа әкеледі. Кермектік Ca + және Mg + иондарының қатысуымен болады, кермектікті кетіру үшін ол иондарды тұнбаға түсіру керек.

Уақытша кермектікті кетіру үшін

1.Қайнату Ca(HCO 3 ) 2 =CaCO 3 |+CO 2 |+H 2 O

2.Әк сүтін қосу Ca(HCO 3 ) 2 +Ca(OH) 2 =2CaCO 3 |+2H 2 O

Тұрақты кермектікті кетіру үшін сода қосады

CaSO 4 +Na 2 CO 3 =CaCO 3 |+Na 2 SO 4

1- тапсырма

3 топ

Жауабы:

1)FeO+H 2 = t Fe+H 2 O

2)Fe 2 O 3 +2Al= t 2Fe+Al 2 O 3

3)Fe 2 O 3 +4CO= t 3Fe+4CO 2 CO 2 +CaO=CaCO 3 |

2 топ

CO(II) тұрмыста қалай аталады, қай кезде түзіледі? Адамға қандай зияны бар?

1 топ

Асқазан ауырғанда белсендірілген көмірді не үшін қолданады және белсендірілген көмір дәріханада қалай аталады? Адсорбция деген не?

3 топ

CO 2 газының көбеюінің ауа бассейніне қандай зияны бар?

Тапсырма жауабы

2 – тапсырма

1топ

Жауабы:Асқазанға түскен ерімтал зиянды заттардың әсерін жояды, дәріханада карболен деп аталады. Көмірдің және басқа заттардың өз бетінде газдарды, буды және еріген заттың бөліктерін ұстап қалу қабілеті адсорбция деп аталады.

2 топ

Жауабы:

Иіс газы, оттек жеткіліксіз болғанда түзіледі. Қан гемоглобинімен байланысып, эритроциттердің оттегі тасымалдауына кедергі келтіреді

.

3 топ

Жауабы:

• Ауа бассейнін ластаушы көздер өндіріс орындары, автокөлік қозғалысының нәтижесінде бөлінетін зиянды заттар. Ластанған ауа бұйымдар мен өнімдердің бұзылуын жылдамдатады, өсімдіктер мен жануарлардың жойылуына әкеледі, адам денсаулығына айтарлықтай теріс әсерін тигізеді. Атмосферадағы көміртек оксидінің шамадан тыс жиналуы парникті эффект туғызады. Оның нәтижесінде полярлы мұздың еру процесі, мухиттар мен теңіздер деңгейінің көтерілуі жүреді.

Тапсырмалар

Ретімен орналастыр

Сөзді тап

Назарларыңызға рахмет!

Please keep this slide for attribution